HiŒp ñÎnh Geneva


Biên khäo và NhÆn ñÎnh
Jen W. NguyÍn

S¿ thÃt båi cûa quân Ƕi viÍn chinh Pháp tåi m¥t trÆn ñiŒn Biên Phû vào næm 1954 Çã ÇÜa ljn s¿ nhÜ®ng b¶ chánh sách cai trÎ cûa Pháp tåi ViŒt Nam. Và hÆu quä là HiŒp ñÎnh Geneve Çã chia Çôi ÇÃt nܧc ViŒt Nam thành hai miŠn Nam B¡c ª Vï Tuy‰n 17. MiŠn B¡c bÎ cai trÎ dܧi chánh sách Ƕc tàn cûa ñäng C¶ng Sän ViŒt Nam. Trong khi Çó, MiŠn Nam thu¶c s¿ ÇiŠu hành dân chû t¿ do cûa chánh phû Ngô ñình DiŒm. HiŒp ñÎnh Geneve ÇÜ®c kš k‰t vào ngày 20 tháng 7 næm 1954 gi»a Nga Sô, Trung C¶ng, ViŒt C¶ng, và Pháp. Chính phû Hoa Kÿ và chính phû QuÓc Gia ViŒt Nam không Ç¥t bút kš k‰t trong hiŒp ÇÎnh này. Dܧi Çây là nh»ng Çi‹m quan tr†ng ghi trong HiŒp ñÎnh Geneve:

1) Chi‰n tranh chÃm dÙt v§i s¿ ngÜng b¡n cûa tÃt cä m†i l¿c lÜ®ng trên toàn quÓc. Trong vòng 300 ngày, dân chúng ÇÜ®c t¿ do di chuy‹n ngÜ®c xuôi hai miŠn Nam B¡c qua vï tuy‰n 17 tåi dòng sông B‰n Häi. 2) Tù binh cûa Pháp, C¶ng Sän, và ViŒt Nam QuÓc Gia së ÇÜ®c trao trä trong vòng 3 tháng k‹ tØ ngày 20 tháng 7 næm 1954. 3) M¶t cu¶c t°ng tuy‹n cº së ÇÜ®c t° chÙc vào næm 1956 trên toàn quÓc Ç‹ thÓng nhÃt ÇÃt nܧc ViŒt Nam. 4) TÃt cä các l¿c lÜ®ng ViŒt Minh ÇŠu phäi rút ra khÕi lãnh th° Lào và Cam BÓt. 5) Ñy Ban Ki‹m Soát Và Giám Sát QuÓc T‰, v§i các thành viên Gia Nã ñåi, ƒn ñ¶, và Ba Lan së cº ngÜ©i qua ViŒt Nam Ç‹ giám sát thÕa hiŒp ngÜng b¡n.



.
B¡c ViŒt Nam
Nam ViŒt Nam
QuÓc Kÿ
Ngôi sao vàng trên nŠn màu ÇÕ
Ba s†c ÇÕ n¢m ngang trên nŠn vàng
DiŒn tích
164,061 km vuông
171,667 km vuông
Dân sÓ
22 triŒu
19 triŒu
Chû TÎch / T°ng ThÓng
HÒ Chí Minh
Ngô ñình DiŒm
Chû Nghïa
C¶ng Sän
T¿ do dân chû
Chánh Sách
Xâm læng miŠn Nam ViŒt Nam
Phòng thû và ki‰n thi‰t ÇÃt nܧc

(Dân sÓ tín theo thÓng kê cûa næm 1970)

Sau khi HiŒp ñÎnh Geneve ÇÜ®c ban hành, m¶t làn sóng tÎ nån C¶ng Sän kh°ng lÒ tØ miŠn B¡c Çã Ç° xô vào miŠn Nam. Khoäng m¶t triŒu ngÜ©i B¡c tØ nh»ng thành phÓ l§n vÜ®t sông B‰n Häi Ç‹ xuôi Nam. M¶t sÓ khác Çi vŠ b© bi‹n vì ª ÇÃy có nhiŠu tàu cûa th‰ gi§i t¿ do s¤n sàng ÇÜa h† r©i khÕi lãnh th° B¡c ViŒt. Chánh phû miŠn Nam ViŒt Nam cûa Thû Tܧng Ngô ñình DiŒm Çã Çón nhÆn nh»ng ÇÒng bào tÎ nån C¶ng Sän này. Và Çã chæm sóc cho h† rÃt chu Çáo, tØ mi‰ng cÖm manh áo, nÖi æn chÓn ngû, cho ljn viŒc °n ÇÎnh các nÖi ÇÎnh cÜ. Trong vòng khoäng 300 ngày "t¿ do di chuy‹n" cûa næm 1954, chÌ thÃy hàng hàng l§p l§p ngÜ©i lÛ lÜ®t bÒng b‰ nÓi ti‰p nhau xuôi Nam Ç‹ lánh nån C¶ng Sän. Trong khi Çó, ª miŠn Nam ch£ng thÃy m¶t ngÜ©i dân lành nào dÅn d¡t gia Çình chåy ra ngoài B¡c Ç‹ tung hô vån tu‰ ông HÒ cä.

Trong khi chánh phû Ngô ñình DiŒm lo ki‰n thi‰t ÇÃt nܧc và tåo d¿ng hòa bình, ª ngoài B¡c ông HÒ Chí Minh và ñäng C¶ng Sän ViŒt Nam b¡t ÇÀu toan tính mª chi‰n dÎch xâm læng miŠn Nam. Trong chi‰n dÎch này, ông HÒ Çã ra lŒnh cho nhiŠu cán b¶ C¶ng Sän miŠn B¡c phäi ª låi miŠn Nam (không ÇÜ®c t¿ do di chuy‹n vŠ B¡c nhÜ Çã ghi rõ trong ÇiŠu lŒ cûa HiŒp ñÎnh Geneve) Ç‹ tÆp k‰t và thành lÆp nh»ng l¿c lÜ®ng khûng bÓ phá hoåi. RÒi trong nh»ng næm k‰ ti‰p, ông HÒ và ñäng C¶ng Sän ViŒt Nam låi ti‰p tøc ÇÄy månh công cu¶c xâm læng máu lºa. Vào næm 1959, công cu¶c xâm læng này chính thÙc ÇÜ®c b¡t ÇÀu. Chi‰n tranh kéo dài triŠn miên ljn gÀn 20 næm sau Çó. Và tÃt cä nh»ng tang thÜÖng, ch‰t chóc, chia lìa cûa hàng triŒu triŒu ÇÒng bào hai miŠn Nam B¡c ÇŠu là do š ÇÒ xâm lÜ®c tàn Ƕc cûa ông HÒ Chí Minh và tÆp Çoàn lãnh Çåo Hà N¶i mà ra.


Nh»ng S¿ KiŒn Quan Tr†ng Trong Næm
13 tháng 3 ViŒt-Minh C¶ng-Sän tÃn công ñiŒn Biên Phû. Quân VMCS xº døng 40,000 quân, Pháp có 15,000 trÃn thû cæn cÙ.
7 tháng 5 ñiŒn Biên Phû thÃt thû, 2,000 quân Pháp tº trÆn, 11,000 bÎ b¡t làm tù binh. ViŒt Minh C¶ng Sän t°n thÃt n¥ng: 23,000 ngÜ©i (Michael Lanning: Inside The VC and The NVA, tr.21).
7 tháng 7 QuÓc Trܪng Bäo ñåi trao chÙc Thû Tܧng cho Ông Ngô ñình DiŒm.
20 tháng 7 HiŒp ñÎnh Geneve chia Çôi nܧc ViŒt Nam thành hai miŠn Nam B¡c tåi Vï Tuy‰n 17 ngay sông B‰n Häi.
Tháng 8 ljn tháng 10 M¶t triŒu ngÜ©i dân miŠn B¡c bÕ xÙ sª di cÜ Nam Ç‹ lánh nån C¶ng Sän.
8 tháng 9 HiŒp H¶i ñông Nam Á (Southeast Asia Treaty Organization - SEATO) ra Ç©i, ÇÜ®c kš k‰t bªi các nܧc Pháp, Hoa Kÿ, Anh QuÓc, Úc ñåi L®i, Tân Tây Lan (New Zealand), Phi LuÆt Tân, HÒi Giáo (Pakistan), và Thái Lan.
11 tháng 10 Binh Chûng Thûy Quân Løc Chi‰n (TQLC) cûa miŠn Nam ViŒt Nam ÇÜ®c thành lÆp. Tính ljn cuÓi næm, TQLC có t°ng c¶ng 2 ti‹u Çoàn.
17 tháng 11 Tܧng Collins ljn Saigon nhÆm chÙc ñåi SÙ Hoa Kÿ tåi ViŒt Nam.
Tháng 11 Thi‰u Tܧng Lê Væn Tœ nhÆn lãnh chÙc vø T°ng Tham MÜu Trܪng Quân ñ¶i QuÓc Gia ViŒt Nam.