Bie^n kha?o va` Nha^.n DDi.nh
Jen W. Nguye^~n
Phong tra`o ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t do DDa?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam (CSVN) o+? mie^`n Ba('c chu? tru+o+ng ddu+o+.c tie^'n ha`nh va`o khoa?ng cuo^'i na(m 1955. Trong chie^'n di.ch na`y, khoa?ng 60,000 ngu+o+`i thuo^.c ddu? mo.i tha`nh pha^`n dda~ bi. qua^n Co^.ng Sa?n gie^'t che^'t oan uo^?ng trong mo^.t mu+'c ddo^. dda^'u to^' ta`n a'c khu?ng khie^'p. Ngoa`i ra, theo ho.c gia? Hoa`ng Va(n Chi', va`o khoa?ng 500,000 da^n la`nh cu~ng dda~ bi. ba('t bo+', giam ca^`m, va` tra ta^'n da~ man trong nhu+~ng na(m ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t.
Trong co^ng cuo^.c dda^'u to^' gie^'t ngu+o+`i, Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam dda~ xu+? du.ng chi'nh sa'ch "ki'ch ty? le^." (na^ng ty? le^.) vo+'i con so^' na(m pha^`n tra(m (5%) dde^? gia ta(ng va` ki'ch thi'ch co^ng cuo^.c ta`n sa't da^n la`nh. Thi' du. nhu+ trong mo^.t ngo^i la`ng co' 100 gia ddi`nh, du` cho kho^ng co' mo^.t ai la` "cu+o+`ng ha`o a'c ba'" ddi nu+~a, thi` ngo^i la`ng ddo' cu~ng pha?i ti`m cho ra i't nha^'t la` 5 gia ddi`nh (ne^'u ho+n thi` ca`ng to^'t) dde^? dda^'u to^'. Ne^'u kho^ng la`m cho ddu? tie^u chua^?n cu?a ty? le^. dda^`u ngu+o+`i hay gia ddi`nh thi` se~ bi. DDa?ng CSVN phe^ bi`nh la` thie^'u y' thu+'c dda^'u tranh giai ca^'p, va` se~ bi. tru+`ng pha.t ra^'t na(.ng ne^`.
Chu+o+ng Tri`nh Ca?i Ca'ch Ruo^.ng DDa^'t cu?a Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t
|
La~nh DDa.o |
Ho^` Chi' Minh |
Chu? Tru+o+ng va` Cha^'p Ha`nh |
Tru+o+`ng Chinh (To^?ng Bi' Thu+ DDa?ng CSVN) |
Chu? Y' Cha'nh Ye^'u |
Ta`n sa't thu+o+`ng da^n va` cu+o+'p ta`i sa?n cu?a da^n la`nh. Thanh tru+`ng no^.i bo^., ta`n sa't nhu+~ng ca'n bo^. dda?ng vie^n na`o thuo^.c loa.i "hie^?u bie^'t qua' nhie^`u", va` luo^n ca? nhu+~ng cu?a ca'c dda?ng pha'i Quo^'c Gia cho^'ng Pha'p tru+o+'c dda^y. |
So^' Da^n La`nh Bi. Gie^'t |
60,000 |
So^' Da^n La`nh Bi. Giam Ca^`m |
500,000 |
Tho+`i Gian |
1955-1957 |
Nhu+~ng Phu+o+ng Ca'ch DDa^'u To^' Da~ Man |
Cho^n so^'ng, dde^? lo^. dda^`u tre^n ma(.t dda^'t ro^`i ke'o ca`y ddu+'t co^?. Mo^? bu.ng do^`n tra^'u va`o be^n trong. DDa'nh dda^.p tra ta^'n. Treo co^? va` cha(.t dda^`u ngoa`i co^ng co^.ng. |
Pha?n U+'ng cu?a DDa?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam |
Na(m 1958, vi` so+. da^n chu'ng no^?i loa.n ne^n Ho^` Chi' Minh ddo.c die^~n va(n xin lo^~i co' le^.. Tru+o+`ng Chinh chi? bi. khie^?n tra'ch, nhu+ng kho^ng bi. xu+? to^.i, chi? bi. ca'ch chu+'c, nhu+ng sau ddo' thi` la.i ddu+o+.c HCM cho giu+~ chu+'c vi. Chu? Ti.ch Quo^'c Ho^.i. |
Ngoa`i vie^.c dda^'u to^' ddi.a chu?, gie^'t da^n la`nh, gie^'t nhu+~ng ngu+o+`i cha^n chi'nh Quo^'c Gia dda~ tu+`ng cho^'ng Pha'p, DDa?ng CSVN cu~ng dda~ xu+? du.ng phong tra`o ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t na`y nhu+ mo^.t co^ng cu. dde^? thanh tru+`ng mo^.t so^' dda?ng vie^n trong no^.i bo^., nhu+~ng ngu+o+`i co' the^? tro+? tha`nh nguy hie^?m cho dda?ng va` co' the^? pha?n dda?ng trong tu+o+ng lai.
Co^ng cuo^.c ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t dda~ do chi'nh Tru+o+`ng Chinh la~nh dda.o va` Ho^` Vie^'t Tha('ng (u?y vie^n trung u+o+ng dda?ng) ddi'ch tha^n phu. tra'ch ddie^`u ha`nh. Va` tru+o+'c khi phong tra`o na`y ddi dde^'n giai ddoa.n ke^'t thu'c va`o cuo^'i na(m 1956, thi` dda~ co' ho+n 100 nga`n ngu+o+`i da^n Ba('c Vie^.t bi. cu+o+'p ma^'t ta`i sa?n, dda`y a?i, va` gie^'t che^'t oan uo^?ng.
Mo^.t ngo`i bu't chu+'ng nha^n dda~ tu+`ng vie^'t ve^` cuo^.c ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t cu?a Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t nhu+ sau, "Na(m 1956, cuo^.c no^?i da^.y cu?a ddo^`ng ba`o huye^.n Quy`nh Lu+u, ti?nh Nghe^. An, la` mo^.t cuo^.c dda^'u tranh dda^~m ma'u cho^'ng la.i chi'nh sa'ch cai tri. da~ man cu?a nho'm la~nh dda.o CSVN, ma` qua ddo', chi'nh sa'ch ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t dda~ la` nguye^n nha^n chi'nh la`m bu`ng no^? co+n pha^~n no^. cu?a ngu+o+`i da^n. Mo^.t so^' nha^n chu+'ng hie^'m hoi dda~ ke^? la.i, vie^'t la.i dde^? ca'c the^' he^. tie^'p no^'i hie^?u ddu+o+.c nhu+~ng gi` xa?y ra du+o+'i che^' ddo^. Xa~ Ho^.i Chu? Nghi~a. To^.i a'c cu?a la~nh dda.o CSVN kho^ng the^? dde^'m ba(`ng so^' ngu+o+`i da^n dda~ che^'t. Mu.c ddi'ch cu?a to^.i a'c dda~ ddi ra kho?i gio+'i ha.n suy nghi~ cu?a loa`i ngu+o+`i."
--- |
Trong na(m na`y, Su+ DDoa`n 1 cu?a DDa.i Ta' Nguye^~n Kha'nh ddu+o+.c tha`nh la^.p o+? Hue^', Su+ DDoa`n 2 cu?a DDa.i Ta' To^n Tha^'t DDi'nh o+? DDa` Na(~ng, Su+ DDoa`n 4 cu?a DDa.i Ta' Tra^`n Thie^.n Khie^m o+? Bie^n Ho`a, Su+ DDoa`n 11 (sau ddo^?i tha`nh SDD21) cu?a DDa.i Ta' Du+o+ng Va(n DDu+'c o+? Ha^.u Giang, Su+ DDoa`n 12 (sau ddo^?i tha`nh SDD25) cu?a DDa.i Ta' To^n Tha^'t Xu+'ng o+? Ta^y Ninh, Su+ DDoa`n 13 (sau ddo^?i tha`nh SDD10) ddu+o+.c tha`nh la^.p o+? Bi`nh Du+o+ng, Su+ DDoa`n 18 cu?a Trung Ta' Tra^`n Thanh Chie^u, Su+ DDoa`n 14 (sau ddo^?i tha`nh SDD9) cu?a Trung Ta' Phan Xua^n Nhua^.n, Su+ DDoa`n 15 (sau ddo^?i tha`nh SDD23) cu?a Trung Ta' Nguye^~n Vi~nh, va` Su+ DDoa`n 16 (sau ddo^?i tha`nh SDD22) cu?a DDa.i Ta' Lam So+n ddu+o+.c tha`nh la^.p ta.i Qui Nho+n (Tra^`n Ngo.c Nhua^.n: DDo+`i Qua^n Ngu~, tr.255). |
--- |
Cuo^'i na(m 1955 sang dde^'n dda^`u na(m 1956, DDa?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam (CSVN) ba('t dda^`u tie^'n ha`nh co^ng cuo^.c Ca?i Ca'ch Ruo^.ng DDa^'t. Chu+o+ng tri`nh na`y do Ho^` Chi' Minh (HCM) la~nh dda.o, va` ddu+o+.c To^?ng Bi' Thu+ DDa?ng CSVN la` Tru+o+`ng Chinh cha^'p ha`nh. |
1 tha'ng 6 |
Theo le^.nh cu?a DDa?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam (CSVN), Su+ DDoa`n 325 Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t (CSBV) dda~ tha(?ng tay dda`n a'p ha`ng nga`n no^ng da^n o+? la`ng Ba La`ng, ti?nh Thanh Ho'a (Ba('c Vie^.t Nam) ve^` vie^.c bie^?u ti`nh pha?n ddo^'i cha'nh sa'ch ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t. |
13 tha'ng 6 |
Tu+o+'ng Le^ Quang Vinh (tu+'c "Ba Cu.t") cu?a lu+.c lu+o+.ng Ho`a Ha?o o+? Tho^'t No^'t bi. xu+? tu+? o+? Ca^`n Tho+. |
10 tha'ng 11 |
Hai (2) dda.i ddo^.i chu? lu+.c qua^n va` 1 dda.i ddo^.i co^ng an du`ng su'ng ba('n va` lu+.u dda.n dde^? gia?i ta'n cuo^.c ho^.i ho.p cu?a 10,000 ngu+o+`i da^n ta.i xa~ Ca^?m Tru+o+`ng o+? ti?nh Nghe^. An. Cuo^.c dda`n a'p tha^.t ghe^ ro+.n. Ha`ng ha`ng lo+'p lo+'p ngu+o+`i bi. qua^n Co^.ng Sa?n xa~ su'ng ba('n va`o. Nhu+ng vi` be^n da^n la`nh co' dde^'n ma^'y nga`n ngu+o+`i ne^n cha(?ng bao la^u lu+.c lu+o+.ng co^ng an va` bo^. ddo^.i CS dde^`u pha?i thu'c thu?. |
10 tha'ng 11 |
DDe^m 10 ra.ng nga`y 11.11.1956, cha'nh phu? Ha` No^.i ddu+a the^m 2 trung ddoa`n bo^. ddo^.i ve^` bao va^y xa~ Ca^?m Tru+o+`ng. Cuo^.c xo^ xa't ru`ng ro+.n dda^~m ma'u la.i xa?y ra. Ca'c bo^. ddo^.i CSBV no^? su'ng ba('n xo^'i xa~ va`o da^n la`nh. Ba^'t ke^? dda`n ba` hoa(.c con ni't gi` cu~ng kho^ng thoa't kho?i cuo^.c ta`n sa't. |
12 tha'ng 11 |
Mo^.t lu+.c lu+o+.ng no^ng da^n hu`ng ha^.u go^`m va`i nga`n ngu+o+`i tu+` la`ng Quy`nh Lu+u, ti?nh Nghe^. An, ke'o sang ye^?m tro+. cho xa~ Die^~n Cha^u ddang bi. bo^. ddo^.i CSBV ta`n sa't. Trong khi ddo', khoa?ng 3,000 thanh nie^n trai tra'ng tu+` ca'c xa~ Do Xuye^n, Ba La`ng va` No^ng Co^'ng thuo^.c ti?nh Thanh Ho'a cu~ng gia nha^.p lu+.c lu+o+.ng na`y dde^? tie^'p u+'ng cho da^n chu'ng o+? xa~ Ca^?m Tru+o+`ng. Ca'c phu. nu+~ va` tre? em dde^`u mang theo ga.o va` thu+.c pha^?m dde^'n xa~ Ca^?m Tru+o+`ng dde^? cu+'u giu'p ha`ng nga`n ddo^`ng ba`o vo^ to^.i o+? no+i dda^y. |
12 tha'ng 11 |
Ra.ng nga`y 13/11/1956, 1 cuo^.c bie^?u ti`nh vi~ dda.i vo+'i su+. tham gia cu?a ga^`n 100,000 ddo^`ng ba`o ti?nh Nghe^. An. Ba`i ha't "Quy`nh Lu+u Kho+?i Nghi~a" dda~ ddu+o+.c truye^`n ddi kha('p no+i, hoa` vo+'i nhu+~ng ddo+.t
tro^'ng, mo~ vang le^n lie^n tu.c. DDoa`n bie^?u ti`nh ke'o ve^` Ty Co^ng An Nghe^. An. Da^n chu'ng thi nhau leo le^n no'c Ty Co^ng An xe' tan co+` ddo? sao va`ng, dda.p vo+~ a?nh HCM va` ca'c la~nh tu. Co^.ng Sa?n quo^'c te^'. |
13 tha'ng 11 |
Ho^` Chi' Minh ra le^.nh cho Va(n Tie^'n Du~ng ddie^`u ddo^.ng Su+ ddoa`n 304 CSBV ve^` gia?i to?a ti`nh hi`nh. Lu'c ddo', cuo^.c tranh dda^'u cu?a ca'c no^ng da^n o+? xa~ Ca^?m Tru+o+`ng ddang dde^'n lu'c nguy ki.ch. Ha`ng tra(m nga`n ngu+o+`i vu+`a da^n chu'ng, vu+`a bo^. ddo^.i, vu+`a co^ng an, la^.p tha`nh nhie^`u vo`ng ddai bao va^y la^~n nhau. |
13 tha'ng 11 |
Chie^`u nga`y 13.11.1956, nghe tin da^n chu'ng o+? xa~ Ca^?m Tru+o+`ng bi. Su+ DDoa`n 304 ke'o ve^` bao va^y, ha`ng chu.c nga`n ngu+o+`i o+? kha('p no+i dda~ tie^'n ve^` xa~ Ca^?m Tru+o+`ng dde^? tie^'p cu+'u. Vo`ng ddai chie^'n tra^.n dda~ ta(ng le^n lo+'p thu+' 6. To^'i dde^m ho^m a^'y, ho+n 20,000 no^ng da^n tu+` ti?nh Thanh Ho'a la.i ke'o va`o tie^'p vie^.n. Ho. mang theo dda^`y ddu? lu+o+ng thu+.c dde^? ti'nh mo+? cuo^.c tru+o+`ng ky` dda^'u tranh. |
14 tha'ng 11 |
Ho^` Chi' Minh ra le^.nh tie^u tie^.t he^'t ta^'t ca? nhu+~ng su+. cho^'ng ddo^'i o+? La`ng Quy`nh Lu+u. Va(n Tie^'n Du~ng nha^.n le^.nh va` cho ta(ng cu+o+`ng the^m Su+ DDoa`n 312. Lu'c ddo', tra^.n ddi.a o+? la`ng Quy`nh Lu+u dda~ lo+'n ro^.ng dde^'n vo`ng ddai thu+' 7. Nhu+ng vo+'i vu~ khi' tho^ so+ ne^n lu+.c lu+o+.ng no^ng da^n kho^ng cho^'ng la.i no^?i. Ha`ng ha`ng lo+'p lo+'p da^n la`nh dda~ nga~ gu.c tru+o+'c ho.ng su'ng cu?a bo^. ddo^.i Co^.ng Sa?n. |
26 tha'ng 11 |
Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a (VNCH) gu+?i mo^.t so^' tie^`n la` 2,450,000 ddo^`ng dde^'n Ho^.i Cu+'u Tro+. Quo^'c Te^' dde^? tro+. giu'p da^n ti. na.n Hung Gia Lo+.i (Hungary) (Vu~ DDi`nh Hoa.t: Vie^.t Nam To^n Gia'o Chi'nh Tri. Quan, pha^`n 2, tr.751). |
|