o chnh bt thnh


Bin kho v Nhn nh
Jen W. Nguyn

Ngy 11 thng 11, nm 1960, mt s s quan thuc Trܩng i Hc Qun S ni dy dng lc lܮng qun s Nj lt ǰ chnh ph Ng nh Dim. Cuc o chnh ܮc to dng vi s tham gia ca mt s s quan cao cp trong qun Ƕi nh Thiu Tܧng Phm Xun Chiu, Thiu Tܧng L Vn Kim, i T Nguyn Chnh Thi, cng cc Trung T Nguyn Triu Hng v Vng Vn ng.

i T Nguyn Chnh Thi l l T Lnh Nhy D ca Qun i Quc Gia Vit Nam. Tt c cc binh s thuc binh chng thin chin ny NJu nm dܧi quyn ch huy ca chnh ng. V i T Thi nm gi cn cn ha lc mnh m nht trong cng cuc o chnh ny. Nhy D l mt lܮc lܮng thin chin nht nh trong qun Ƕi. Nu qun Nhy D nht quyt "nh" ri th hu nh khng c mt lc lܮng no vi qun s tng ng c th chng ǫ ni. Do , khi sng ngy 11.11.60 khi i pht thanh loan tin "Nhy D o chnh", hu nh ai ai cng tin rng chc chn chnh ph ca Th Tܧng Ng nh Dim khng chng th mun cng s b lt ǰ.

Tuy nhin, tc ng c cu "sai mt ly i mt dm". Khi cuc o chnh gn thnh cng th Ƕt nhin mt s s quan trong nhm y Ban Cch Mng thuc phe o chnh ra lnh ngng ch cc vic giao tranh Nj tin hnh cng vic iu nh. V y chnh l mt im then cht trong cuc binh bin ny. Ch trong vng 24 ting ng h, cc lc lܮng cu vin ca qun chnh ph t nhng thnh ph xa ko v ljn th . Qun o chnh lin b mt thܮng phong, v cuc bao vy Dinh c Lp ܮc gii ta. Khi s vic khng thnh, cc s quan o chnh lin b i lnh nn. Trong khi , rt ti nghip cho cc binh s Nhy D. H ch bit ljn mt iu duy nht l "k lut nghim minh", cp trn ra lnh th no th lm y nh vy. Cho nn c nhiu binh s Nhy D b cht oan ung trong cuc o chnh.


Cuc o Chnh Nm 1960
Ch Trng Thiu Tܧng Phm Xun Chiu, Thiu Tܧng L Vn Kim, i T Nguyn Chnh Thi, Trung T Nguyn Triu Hng, Trung T Vng Vn ng.
Thi Gian T 3 gi sng ngy 11.11.1960, v kt thc vo ngy hm sau, 12.11.1960.
L Do Chnh Yu a n S Tht Bi y Ban Cch Mng (phe o chnh) khng gii quyt ܮc cc vn NJ chia r trm trng trong ni b nhng gi pht cui cng ca cuc binh bin.
Hai S on Chnh Yu Gii Cu Chnh Ph S on 4 B Binh ca i T Hunh Vn Cao Bin Ha, v S on 21 ca i T Trn Thin Khim Hu Giang.
Kt Qu Cuc o chnh khng thnh. Trung T Nguyn Triu Hng trng n t thng. Cc tܧng v s quan o chnh khc kp thi ln phi c bay sang Cam Bt lnh nn.

C nhiu nguyn nhn a ljn bin c ngy 11.11.60 ny. Phe o chnh cho rng chnh ph ca Th Tܧng Ng nh Dim l mt chnh ph vi ch trng "Ƕc ti gia nh tr". V vy cc tܧng lnh o chnh ngh rng h phi ng dy lt ǰ chnh ph Nj bo v quyn li cho ton dn. Bn chnh ph th ngh ngܮc li. H cho rng phe o chnh ch mun gy xo trn Nj tranh dnh quyn li ring t. Tuy nhin, cng c nhiu ngܩi li cho rng s vic o chnh nm 1960 tt hn ht l ng nn xy ra, du cho nhng bt ng quan im v chnh tr c da vo bt c nguyn nhn tt xu no i na. Trong thi chinh chin, vn NJ "huynh nj tng tn" trong mt nܧc NJu chng mang t li g ljn cho t nܧc. Ngܮc li, ch l iu m Cng Sn Bc Vit vn mong mun xy ra Nj h ܮc ng ngoi trong cng v "ng ng th li".

Trong nhng gi pht u, phe o chnh bao vy Dinh c Lp. H i hi chnh ph phi lp tc tha ng mt s yu sch. V b tn cng bt ng nn lc lܮng chnh ph b tht th. Th Tܧng Ng nh Dim nh phi nhܮng b. ng ng thng thuyt, nhng cha mun hon ton nhܮng b ht tt c nhng iu kin do phe o chnh a ra. Trong lc hai bn ang iu nh, cc lc lܮng thin chnh ph nh S on 4 B Binh cng S on 21 t Bin Ha v Hu Giang ko v Saigon Nj gii vy cho Tng Thng. Khi v ljn ca ng th , qun chnh ph b phe o chnh chn li, v nhiu trn nh d di xy ra gia hai bn. Trong khi ti mt trn th , mt nhn vt chnh yu ca lc lܮng o chnh l Trung T Nguyn Triu Hng b trng n t thng gn nh th c B.

Sau gn mt ngy giao tranh, vi qun s v ha lc yu km, phe o chnh nh nhܮng b. Chnh ph Ng nh Dim may mn thot ܮc vng nguy him. Tuy nhin, cc s quan u no ca cuc o chnh khng b bt. H kp thi ln phi c bay qua Cao Min lnh nn vo tra ngy hm sau.


Nhng S Kin Quan Trng Trong Nm
4 thng 1 Lc lܮng Bo An ti c Hu nh tan mt i Ƕi Vit Cng (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.738).
26 thng 1 Vit Cng tn cng Trung on Lam Sn thuc S on 21 Trng Sp, tnh Ty Ninh. Qun i Quc Gia phn cng truy kch, h 37 VC, bt sng 11 tn cng mt s v kh (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.734).
19 thng 2 Nhiu tiu on Vit Cng nh ph v gy thit hi nng cho doanh tri ca Trung on 14 thuc S on 16 Trng Sp, tnh Ty Ninh (Trn Ngc Nhun: i Qun Ng, tr.288).
13 thng 4 Trong mt cuc chm sng gia Qun i Quc Gia v Vit Cng tnh Kin Ha, 29 VC b t thng (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.738).
25 thng 5 Qun i Vit Nam Cng Ha (VNCH) Ƕt nhp mt khu U Minh H C Mau, ph hy nhiu cn c ca VC (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.738).
28 thng 5 Mt lc lܮc VC b thit hi nng sau khi tn cng vo Qun L c Ha gn th Saigon(V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.734).
8 thng 6 Qun i VNCH h 60 VC Thi Lai, tnh Phong Dinh (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.739).
Gia nm 1960 Cc phi v d thm ca Trung Tm Khng nh VNCH chp hnh ܮc nhiu cn c qun s ca CSBV trn lnh th Cam Bt, cch Hu Ngha khong 30 km (Trn Ngc Nhun: i Qun Ng, tr.282).
5 thng 7 Hnh qun Bu Sen, tnh Ty Ninh, Qun i VNCH h 14 VC (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.739).
21-28 thng 6 Ngy 21 thng 10, cc n Dakpek, Daksut, v Dakse tnh Kontum b VC tn cng t v b trn ngp. Ngy 22 thng 10, cc tiu on Nhy D gi ljn tng vin gii vy ܮc cc n Pleiku. Ngy 28 thng 10, mt cng trܩng gn Kontum b VC Ƕt kch. Qun i Quc Gia chng tr mnh lit. Vit Cng rt i v b li 36 xc cht (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.735).
5 thng 9 Trong i Hi ng ln th 3 ti H Ni, chnh ph H Ni cng khai tuyn b ng h bo lc v trang git hi cc gii chc chnh quyn Vit Nam Cng Ha (VNCH) min Nam Vit Nam
8 thng 11 John F. Kennedy ǡc c Tng Thng Hoa K.
11 thng 11 i T Nguyn Chnh Thi cng vi s quan cao cp trong qun to cuc binh bin nhm lt ǰ chnh ph ca Tng Thng Ng nh Dim. Cuc o chnh tht bi. i T Thi cng mt s s quan ln phi c bay sang lnh nn ti Cam Bt.
30 thng 11 Hnh qun ti Cao Lnh, tnh Kin Phong, Qun i VNCH h 22 VC (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.739).
20 thng 12 Mt Trn Dn Tc Gii Phng Min Nam (MTDTGPMN) ra ǩi vi Nguyn Hu Th lm Ch Tch. y l mt on th do Cng Sn Bc Vit to dng Nj thc hin mu xm lng min Nam Vit Nam.
--- Trong nm ny, Lc Lܮng Hi Thuyn v Giang Cnh ca Hi Qun Vit Nam Cng Ha ܮc thnh lp (ip M Linh: Hi Qun Vit Nam Cng Ha Ra Khi, tr.13).
19 thng 12 Hi Ngh Kinh T hp tc Hoa-Vit ܮc t chc hp ti Saigon. V cng ngy ny, chnh ph Saigon gip ǫ dn Lo b nn mt s go tr gi l 300,000 M Kim (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.738).
24 thng 12 Hnh qun to thanh qun Thܩng c, tnh Qung Ngi, Qun i VNCH h 16 VC v tch thu mt s sng n (V nh Hot: Vit Nam Tn Gio Chnh Tr Quan, tr.739).
31 thng 12 Trong nm ny c khong 4,500 cn b Cng Sn tp kt ngoi Bc xm nhp vo lnh th Nam Vit Nam (John Bowman: The Vietnam War Almanac, tr.50).