1962 Tröôùc Khi Côn Baõo Tôùi


Bie�n kha�o va� Nha�n ��nh
Jen W. Nguye�n

Na�m 1962 kho�ng pha�i la� mo�t na�m co� nhie�u bie�n chuye�n ch�nh tr� l��n lao nh� nh��ng na�m tr���c �o�. Nh�ng na�m na�y la�i la� mo�t na�m quan tro�ng �a�nh da�u s�� ta�ng trie�n cu�a nhie�u "���t so�ng nga�m" khua �o�ng d���i ma�t ho� ch�nh tr�. Mie�n Nam Vie�t Nam va�n tie�p tu�c ����c Hoa Ky� u�ng ho� ma�nh me�. Ch��ng tr�nh vie�n tr�� qua�n s�� ����c gia ta�ng. Con so� co� va�n qua�n s�� My� cu�ng ����c gia ta�ng. Qua�n �o�i Vie�t Nam Co�ng Ho�a (VNCH) ����c ca�i tie�n, ta�n trang, va� �ang tre�n �a� tha�ng l��n tre�n chie�n tr���ng. Tuy nhie�n, nh��ng tha�nh qua� cu�a qua�n �o�i va�n kho�ng che la�p ����c ca�c vu� ro�i ren �ang xa�y ra �� ha�u ph��ng. ����ng lo�i cai qua�n �a�t n���c theo phong ca�ch "gia ��nh tr�" cu�a cha�nh phu� �a� b� nhie�u �a�ng pha�i ch�nh tr�, �oa�n the� to�n gia�o, cu�ng ca�c l��c l���ng da�n-qua�n than oa�n che� bai. Nh��ng quan �ie�m va� l��i le� ch� tr�ch tuy nhie�u, nh�ng ca�c vu� co�ng khai cho�ng �o�i ma�nh me� th� va�n co�n kha� �t o�i. Na�m 1962 �a� la�ng la�ng tro�i qua mo�t ca�ch ye�n la�nh. Nh�ng �a�y ch� la� s�� ye�n la�nh �� be� ngoa�i. Mo�t s�� ye�n la�nh nguy hie�m tre�n ma�t bie�n, mo�t s�� ye�n la�nh che da�u ���t so�ng nga�m chuye�n �o�ng d���i �a�y sa�u, mo�t s�� ye�n la�nh tr���c khi co� gio�ng to, mo�t s�� ye�n la�nh tr���c khi c�n ba�o t��i.

Tha�t va�y, na�m 1962 la� mo�t na�m ma� Qua�n �o�i Vie�t Nam Co�ng Ho�a (VNCH) tha�u ga�t ����c nhie�u tha�nh qua� �a�ng tre�n chie�n tr���ng. V��i ca�c loa�i tr��c tha�ng va�n ta�i CH-21 Shawnee do Hoa Ky� vie�n tr�� va�o cuo�i na�m 1961, qua�n �o�i cha�nh phu� �a� co� ph��ng tie�n di chuye�n ra�t tie�n l��i va� nhanh cho�ng tre�n chie�n tr���ng. Qua�n xa (xe ch�� binh s�) kho�ng co�n la� ph��ng tie�n duy nha�t �e� chuye�n qua�n mo�t ca�ch...cha�m ra�i n��a. Mo�i khi co� nh��ng cuo�c ha�nh qua�n va�o ma�t khu cu�a Vie�t Co�ng (VC), ca�c binh s� Nam Vie�t Nam �e�u ����c tr��c tha�ng ��a tha�ng va�o tra�n ��a. Sau �o�, nh��ng cuo�c ta�n co�ng tha�n to�c �a� xa�y ra la�m cho l��c l���ng VC hoa�n toa�n b� ba�t ng�� va� kho�ng k�p tr�� tay pho�ng thu�. Do �o�, vie�c x�� du�ng ca�c tr��c tha�ng CH-21 �a� la� mo�t nguye�n nha�n mang nhie�u tha�ng l��i l��n �e�n cho Qua�n �o�i VNCH tre�n chie�n tr���ng.

Ngoa�i vie�c x�� du�ng tr��c tha�ng trong vie�c ha�nh qua�n, ca�c binh s� Nam Vie�t Nam cu�ng �a� ch��ng to� ra�ng ho� cu�ng bie�t khai tha�c chie�n thua�t "bo� binh tu�ng thie�t" v��i bo� binh va� thie�t va�n xa M-113 cu�ng t��ng tr�� ha�nh qua�n �e� �a�t �u the� chie�n tr���ng. M-113 la� loa�i thie�t va�n xa (hoa�c "thie�t qua�n va�n") v��i vo� the�p be�n ngoa�i mo�ng, trang b� nhe�, co� kha� na�ng lo�i n���c, chuye�n ����c du�ng trong ca�c vie�c chuye�n va�n binh s�. Na�m 1962 qua�n cha�nh phu� �a� tha�ng l��n �� nhie�u n�i tre�n chie�n tr���ng mie�n Nam. L��c l���ng c� gi��i (ha�u he�t la� thie�t va�n xa) cu�a VNCH �a� nh� mo�t mu�i te�n nho�n lao tha�ng va�o tra�n ��a. Qua�n Co�ng Sa�n kho�ng cho�ng ��� no�i. Mo�i khi tha�y l��c l���ng c� gi��i VNCH la�m tra�n, nhie�u ca�n binh VC �a� va�t bo� vu� kh� va� t�m ����ng tro�n cha�y.

Tuy nhie�n, nh��ng chie�n tha�ng tre�n chie�n tr���ng ha�u nh� va�n ch�a �u� che �i nh��ng ���t so�ng nga�m d���i ma�t ho� ch�nh tr�. Nhie�u �oa�n the� ch�nh tr� co� y� muo�n no�i le�n �e� pha�n �o�i cha�nh sa�ch "�o�c ta�i gia ��nh tr�" cu�a cha�nh phu� Ngo� ��nh Die�m. O�ng Ngo� ��nh Nhu, v� ba�o �e� cu�a To�ng Tho�ng v��i ch��c vu� "co� va�n", �a� la� ng���i b� da�n chu�ng cho�ng �o�i nhie�u nha�t. Ha�u he�t ca�c �oa�n the� �e�u kho�ng th�ch chu� tr��ng be� pha�i c��c �oan cu�a o�ng Nhu. Va� �a�c bie�t la� ho� ghe�t nha�t ca�c vie�c ba�t b�� giam ca�m va� pha�n bie�t to�n gia�o cu�a v� co� va�n na�y.

M��c �o� cho�ng �o�i a�m tha�m ca�ng nga�y ca�ng gia ta�ng, va� s�� vie�c �a� bu�ng no� va�o sa�ng nga�y 27.2.1962 khi 2 chie�c oanh ta�c c� cu�a Kho�ng Qua�n (KQ) t�� Bie�n Ho�a bay ve� Saigon �e� ne�m bom Dinh �o�c La�p. Mo�t pha�n cu�a to�a Dinh b� su�p �o� va� h� ha�i na�ng v� s��c co�ng pha� ma�nh lie�t cu�a nh��ng qua� bom 500 ca�n Anh. Tuy nhie�n, To�ng Tho�ng Die�m cu�ng gia ��nh �e�u may ma�n thoa�t che�t. Kho�ng mo�t ai b� he� ha�n g�, ch� ngoa�i tr�� ba� Ngo� ��nh Nhu b� th��ng nhe� v� b� nh��ng ma�nh ga�ch nho� ba�n tru�ng va�o ng���i.

Hai vie�n phi co�ng ne�m bom Dinh �o�c La�p nga�y ho�m �o� la� Nguye�n Va�n C�� va� Pha�m Phu� Quo�c. Nh�ng kho�ng pha�i hai vie�n phi co�ng na�y la� nh��ng ng���i chu� m�u trong vu� a�m sa�t. Vu� ne�m bom Dinh �o�c La�p la� do o�ng Nguye�n Va�n L��c (tha�n phu� cu�a phi co�ng Nguye�n Va�n C��) to� ch��c va� la�nh �a�o (�o� Ma�u: Vie�t Nam Ma�u L��a Que� H��ng To�i, tr.381). O�ng L��c la� mo�t �a�ng vie�n ky� c��u cu�a Vie�t Nam Quo�c Da�n �a�ng (VNQD�). Tuy o�ng L��c ���ng ra to� ch��c vu� ne�m bom Dinh �o�c La�p �e� a�m sa�t To�ng Tho�ng Die�m, nh�ng kho�ng co� ngh�a vie�c la�m �o� hoa�n toa�n no�i le�n chu� tr��ng cu�a �a�ng Vie�t Nam Quo�c Da�n. No�i mo�t ca�ch kha�c, �a�y co� the� ch� la� mo�t vie�c la�m rie�ng t� cu�a o�ng L��c ma� tho�i. O�ng L��c �a� mo�c no�i v��i mo�t so� �oa�n the� da�n-qua�n �e� chua�n b� ke�u go�i s�� la�t �o� cha�nh quye�n ne�u vu� ne�m bom na�y ����c tha�nh co�ng trong nga�y 27.2.1962 na�y. Tuy nhie�n, kho�ng may cho o�ng L��c la� s�� vie�c �a� tha�t ba�i ne�n o�ng �a� r��i kho�i Saigon lui ve� que� a�n na�u. Sau vu� ne�m bom, o�ng Nguye�n Va�n C�� la�i bay tha�ng qua Cam Bo�t xin t� na�n ch�nh tr�. Nh�ng phi co�ng Pha�m Phu� Quo�c ke�m may ma�n h�n. Phi c� cu�a o�ng b� su�ng pho�ng kho�ng cu�a Ha�i Qua�n ba�n ha�. O�ng b� ba�t va� b� giam trong tu� nhie�u na�m sau �o�.

�a�ng le� na�m 1962 la� mo�t na�m ra�t to�t �e�p cho cha�nh phu� Ngo� ��nh Die�m. Qua�n Co�ng Sa�n la�n l���t b� �a�nh ha� va� tie�u die�t �� nhie�u n�i. Tinh tha�n cu�a ca�c binh s� Nam Vie�t Nam le�n ra�t cao. T�nh h�nh chie�n s�� to�t �e�p �e�n no�i ma� khi Thie�u T���ng Thu�y Qua�n Lu�c Chie�n (TQLC) Victor Krulak sang Vie�t Nam va�o tha�ng 9 na�m 1962 �e� quan sa�t t�nh h�nh, ch�nh o�ng �a� vie�t ba�n ba�o ca�o g��i ve� cho To�ng Tho�ng Kennedy va� �a� ke�t lua�n ra�ng "Qua�n �o�i Nam Vie�t Nam co� chie�n �a�u v��i Vie�t Co�ng va� ho� �ang thi ha�nh nhie�m vu� na�y ra�t gio�i giang" (William Rust: Kennedy in Vietnam, tr.134). Ngoa�i ra, Thie�u T���ng Krulak cu�ng vie�t the�m: "M��c �o� cu�a cuo�c chie�n hie�n �ang gia ta�ng d�� do�i. Tuy t�nh h�nh ch�nh tr� cu�a Nam Vie�t Nam kho�ng ����c kha� quan cho la�m, nh�ng vie�c na�y cu�ng cha�ng a�nh h���ng g� ma�y �e�n chie�n tr���ng... Cuo�c chie�n cho�ng Co�ng se� tha�nh co�ng v��i �ie�u kie�n Hoa Ky� tie�p tu�c co�ng cuo�c ho� tr��, va� be� ma�t xa�u xa cu�a che� �o� se� kho�ng ga�y a�nh h���ng g� ca�" (William Rust: Kennedy in Vietnam, tr.133).

���ng no�i chi mo�t ng���i da�n th���ng, mo�t ng���i l�nh, hay mo�t ch�nh tr� gia �ang so�ng ta�i Vie�t Nam lu�c ba�y gi��, ngay ca� �e�n mo�t ng���i My� xa la� nh� Thie�u T���ng Krulak cu�ng co�n nha�n tha�y ra�ng da�u cho cha�nh phu� ���ng th��i (Ngo� ��nh Die�m) co� te� ba�c �i cha�ng n��a, th� Qua�n �o�i Vie�t Nam Co�ng Ho�a va�n �u� s��c �e� �a�nh ba�i qua�n VC trong cuo�c chie�n na�y. ���ng nhie�n �o� la� v��i �ie�u kie�n Hoa Ky� se� kho�ng bo� r�i mie�n Nam Vie�t Nam, cu�ng nh� Nga So� va� Trung Co�ng va�n tie�p tu�c cung ca�p vu� kh� cho Co�ng Sa�n mie�n Ba�c. T���ng Krulak �a� co� mo�t nha�n xe�t he�t s��c la� tinh te� va� xa�c th��c. Va� s�� nha�n xe�t na�y cu�a o�ng cu�ng ra�t �u�ng khi chu�ng ta nh�n ve� l�ch s�� chie�n tranh Vie�t Nam 15 na�m sau �o�. T��c la� khi My� ba�t �a�u bo� r�i VNCH va�o na�m 1974, Qua�n �o�i VNCH �a� kho�ng �u� ph��ng tie�n �e� t�� ve�. Va� do �o� co�n ke�t qua� na�o buo�n tuo�i h�n cho nh��ng ng���i l�nh Nam Vie�t Nam na�y khi ho� �a� pha�i tan ha�ng va�o tha�ng 4 cu�a na�m 1975 kha�c nghie�t.

No�i to�m la�i, na�m 1962 la� mo�t na�m ra�t to�t �e�p Qua�n �o�i VNCH. Nh��ng ng���i l�nh Nam Vie�t Nam va�n tie�p tu�c chie�n �a�u va� mang ve� nhie�u chie�n tha�ng. Ho� �a�nh �e�n �a�u th� Vie�t Co�ng bo� cha�y �e�n �o�. Qua�n Co�ng Sa�n kho�ng co�n la�m g� ����c ngoa�i chie�n tr���ng, ngoa�i nh��ng vu� �o�t k�ch le� te� va�o nh��ng la�ng ma�c nho� be� v��i da�n c� th�a th��t. Tuy nhie�n, nh��ng chie�n tha�ng cu�a qua�n �o�i cu�ng kho�ng "g�� ����c ma�t mu�i" cho cha�nh phu�. Nhie�u �oa�n the� ch�nh tr� da�n va� qua�n �a� nga�m nga�m na�y sanh ma�m mo�ng cho�ng �o�i. �a�y ch�nh la� khoa�ng th��i giang va� kho�ng gian ma� nh��ng ���t so�ng nga�m da�n da� xua�t hie�n. Va� �a�y cu�ng ch�nh la� nh��ng ho�i chuo�ng ba�o t�� nha�c nh�� mo�i ng���i ha�y chua�n b� tinh tha�n...tr���c khi c�n ba�o t��i.


Nhöõng Söï Kieän Quan Troïng Trong Naêm
4 tha�ng 2 Mo�t tr��c tha�ng Hoa Ky� ch�� 15 qua�n nha�n b� ba�t r��i �� ga�n la�ng Ho�ng My�. �a�y la� chie�c tr��c tha�ng �a�u tie�n cu�a My� b� VC ba�n ha� trong chie�n tranh Vie�t Nam (John Bowman: The Vietnam War Almanac, tr.61).
27 tha�ng 2 Hai oanh ta�c c� loa�i T-28 do ca�c phi co�ng Pha�m Phu� Quo�c va� Nguye�n Va�n C�� do�i bom Dinh �o�c La�p. To�ng Tho�ng Die�m cu�ng gia ��nh thoa�t che�t. Ma�y bay cu�a Pha�m Phu� Quo�c b� ba�n r�i. O�ng b� ba�t ca�m tu�. Phi co�ng Nguye�n Va�n C�� bay sang Cam Bo�t la�nh na�n.
--- Sau vu� do�i bom nga�y 27 tha�ng 2, Phu� To�ng Tho�ng �a� ����c d��i ve� Dinh Gia Long. Dinh �o�c La�p (lu�c �o� co�n ����c go�i la� Dinh Norodom) ��p30c sang ba�ng �e� xa�y ca�t Dinh �o�c La�p m��i. Kie�n tru�c s� Ngo� Vie�t Thu� �a� ve� s� �o� cho co�ng tr�nh kie�n tru�c na�y. Va� ma�i �e�n 5 na�m sau th� co�ng vie�c xa�y ca�t Dinh �o�c La�p na�y m��i ����c hoa�n ta�t. Va�o na�m 1967, To�ng Tho�ng Nguye�n Va�n Thie�u va� Pho� To�ng Tho�ng Nguye�n Cao Ky� la� 2 nha�n va�n �a�u tie�n cu�a ne�n �e� Nh� Co�ng Ho�a x�� du�ng Dinh �o�c La�p na�y.
6 tha�ng 5 Co�ng Sa�n Ba�c Vie�t ta�n co�ng va�o ca�n c�� Muang Luong-Nam �� ga�n bie�n gi��i La�o-Hoa do Qua�n �o�i Hoa�ng Gia La�o tra�n gi��. L��c l���ng tru� pho�ng go�m khoa�ng 5 nga�n qua�n �a� kho�ng cho�ng c�� no�i ne�n ca�n c�� na�y tha�t thu�. Qua�n CSBV �a� co� chu� y� ra�t ro�: Pha�i ba�o ve� he� tho�ng ����ng mo�n Ho� Ch� Minh tre�n la�nh tho� La�o �e� th��c hie�n co�ng cuo�c xa�m la�ng mie�n Nam Vie�t Nam (Ray bonds: The Vietnam War, tr.63).
25 tha�ng 5 C� Quan International Control Commission (ICC) to� ca�o Ba�c Vie�t ve� nh��ng ha�nh �o�ng xa�m la�ng mie�n Nam Vie�t Nam (John Bowman: The Vietnam War Almanac, tr.56)
--- Trong na�m na�y co� khoa�ng 11,300 co� va�n qua�n s�� va� chuye�n vie�n ky� thua�t Hoa Ky� la�m vie�c ta�i Vie�t Nam.
--- To�n tha�t cu�a Vie�t Co�ng trong na�m na�y la� 30,000 ng���i. Trong so� �o� co� 21,000 che�t va� 9,000 b� th��ng.
--- Qua�n �o�i VNCH ����c Hoa Ky� vie�n tr�� nhie�u vu� kh� to�i ta�n go�m ca�c thie�t va�n xa M-113, tr��c tha�ng CH-21 Shawnee, ca�c phi c� trinh sa�t, pho�ng pha�o c�, chie�n ha�m, va� luo�n ca� ve� ky� thua�t hua�n lye�n, ta�c chie�n, tie�p lie�u, cho �e�n ca�c ky� thua�t va� du�ng cu� ve� truye�n tin.
--- Pha�i Bo� Co� Va�n Qua�n S�� (Military Assistance and Advisory Group - MAAG) ����c �o�i la�i tha�nh Bo� T� Le�nh Qua�n �o�i My� ta�i Vie�t Nam (Military Assistance Command, Vietnam - MACV)
--- Cha�nh phu� Vie�t Nam Co�ng Ho�a ba�t �a�u th��c hie�n ch��ng tr�nh A�p Chie�n L���c �e� cho�ng s�� xa�m nha�p va� khu�ng bo� cu�a Vie�t Co�ng.
Tha�ng 8 Cha�nh phu� U�c �a�i L��i g��i pha�i �oa�n qua�n s�� go�m 30 s� quan sang Nam Vie�t Nam �e� giu�p hua�n luye�n Qua�n �o�i VNCH ve� ky� thua�t cho�ng du k�ch Co�ng Sa�n.
27 tha�ng 5 Mo�t ma�t khu l��n cu�a VC �� Lie�n Khu 5 ga�n ranh gi��i ba t�nh Qua�ng Nam, Qua�ng Nga�i, va� Kontum, �a� b� Kho�ng Qua�n VNCH tie�u die�t. Ha�ng tra�m doanh tra�i VC cu�ng kho thuo�c su�ng b� pha� hu�y (Vu� ��nh Hoa�t: Vie�t Nam To�n Gia�o Ch�nh Tr� Quan, tr.762.
18 tha�ng 9 �a�i �o�i 7 C� Gi��i cu�a VNCH v��i ca�c thie�t va�n xa M-113 tie�u die�t toa�n bo� Tie�u �oa�n 502 VC �� t�nh Kie�n Phong. Sa�u m��i (60) VC che�t ta�i tra�n va� 40 b� ba�t so�ng (Ly� To�ng Ba�: Ho�i Ky� 25 Na�m Kho�i L��a, tr.66.
29 tha�ng 12 Trung Co�ng tie�t lo� �a� vie�n tr�� 90,000 su�ng tr���ng t�� �o�ng cho qua�n VC ta�i chie�n tr���ng mie�n Nam trong na�m na�y. (John Bowman: The Vietnam War Almanac, tr.58)
--- Con so� qua�n nha�n My� b� thie�t ma�ng ta�i chie�n tr���ng mie�n Nam trong ca� hai na�m 1961 va� 1962 la� 32 ng���i (Phillip Davison: Vietnam at War, tr.301).