Jen W. NguyÍn Ngày 1.11.1963, ti‰ng súng Çäo chánh låi m¶t lÀn n»a vang rŠn tåi Saigon. ñây là lÀn thÙ nhì k‹ tØ sau cu¶c binh loån ÇÀu tiên vào næm 1960. Vø Çäo chánh næm 1963 này do m¶t sÓ tܧng lãnh trong quân Ƕi chû trÜÖng. Trong Çó có Trung Tܧng DÜÖng Væn Minh, Thi‰u Tܧng TrÀn ThiŒn Khiêm (Tham MÜu Trܪng Quân ñ¶i), Thi‰u Tܧng TrÀn Væn ñôn (T°ng TÜ LŒnh Quân ñ¶i), Thi‰u Tܧng Tôn ThÃt ñính (TÜ LŒnh Quân ñoàn 3 và BiŒt Khu Thû ñô Saigon), và ñåi Tá NguyÍn Væn ThiŒu (TÜ LŒnh SÜ ñoàn 5 B¶ Binh). TÃt cä nh»ng ngÜ©i này ÇŠu gi» các chÙc vø then chÓt trong quân Ƕi. Ngoài nh»ng tܧng lãnh k‹ trên, vø Çäo chánh này cÛng Çã ÇÜ®c chánh phû Hoa Kÿ ÇÙng phía sau ngÃm ngÀm tr® giúp. K‹ tØ mùa hè næm 1963, T°ng ThÓng Kennedy Çã nhiŠu lÀn cº Ç¥c phái viên sang ViŒt Nam Ç‹ nói chuyŒn v§i T°ng ThÓng DiŒm. Ông muÓn thÃy có m¶t s¿ thay Ç°i nào Çó vŠ ÇÜ©ng lÓi cai quän quÓc gia cûa chánh phû Nam ViŒt Nam. Hoa Kÿ lÃy làm khó chÎu vŠ ÇÜ©ng lÓi "Ƕc tài gia Çình trÎ" cûa chánh phû Ngô ñình DiŒm. H† nghï r¢ng s¿ viŒc này Çã phÀn nào gây công phÅn trong lòng dân và có th‹ së làm sÙt mÈ niŠm tin trong quân Ƕi. Các binh sï n‰u chán ghét ch‰ Ƕ thì h† së không chú tâm vào viŒc chi‰n ÇÃu chÓng låi s¿ xâm læng cûa C¶ng Sän miŠn B¡c. M¶t giä thuy‰t khác cho r¢ng Hoa kÿ muÓn hå bŒ T°ng ThÓng DiŒm là vì ông không muÓn MÏ ÇÜa quân vào ViŒt Nam. Giä thuy‰t này Çúng ÇÜ®c phân nºa và sai cÛng phân nºa. T°ng ThÓng DiŒm không muÓn Hoa Kÿ ÇÜa quân b¶ chi‰n sang ViŒt Nam Ç‹ giúp VNCH chÓng låi s¿ xâm læng cûa C¶ng Sän miŠn B¡c. ñây là m¶t s¿ viŒc hoàn toàn Çúng. NhÜng có phäi Hoa Kÿ th¿c s¿ muÓn ÇÜa binh sï sang ViŒt Nam Ç‹ tham gia cu¶c chi‰n chÓng C¶ng dài hån tåi ñông DÜÖng không? Câu trä l©i là "Không!" Chánh sách cûa Kennedy là chÌ muÓn viŒn tr® cho Nam ViŒt Nam ÇÀy Çû phÜÖng tiŒn nhÜ vÛ khí, Çån dÜ®c, và quân cø Ç‹ phòng thû quÓc gia. K‹ tØ næm 1960 cho ljn 1963, ÇÜÖng nhiên là Hoa Kÿ có gºi quân qua ViŒt Nam. NhÜng Çó chÌ là nh»ng cÓ vÃn quân s¿, phi công huÃn luyŒn, cùng các chuyên viên kÏ thuÆt mà thôi. Hãy nh§ r¢ng sau khi bÎ cuÓn vào cÖn lÓc TriŠu Tiên tØ næm 1950 ljn 1953, ngÜ©i MÏ nói chung là ÇŠu không muÓn thÃy binh sï cûa h† vܧng vào nh»ng vø "ra Çi ch‰t trên ÇÃt khách". Cu¶c chi‰n chÓng C¶ng trên lãnh th° Nam TriŠu Tiên là Çã quá nhiŠu rÒi. Bây gi©, sau khi vø này ÇÜ®c °n ÇÎnh thì có ai trong sÓ mÃy træm triŒu ngÜ©i MÏ dám ÇÙng ra ûng h¶ viŒc ÇÜa quân b¶ chi‰n sang ViŒt Nam trong thÆp niên Sáu MÜÖi? DÜÖng nhiên là Không! Së ch£ng có ai dám làm viŒc Ãy cä. Và T°ng ThÓng Kennedy cÛng không ngoåi lŒ. Trong chuy‰n công du thæm ViŒt Nam vào tháng 5 næm 1961, Phó T°ng ThÓng Lyndon Johnson có nh¡c ljn viŒc dùng lính MÏ Ç‹ Çánh ViŒt C¶ng. T°ng ThÓng DiŒm th£ng th¡n tØ chÓi. Ông nói r¢ng chánh phû Nam ViŒt Nam chÌ cÀn s¿ giúp Ç« cûa lính MÏ khi nào C¶ng Sän B¡c ViŒt mª m¶t cu¶c t°ng tÃn công Çåi quy mô (theo nhÜ lÀn B¡c TriŠu Tiên tràn xuÓng Çánh Nam TriŠu Tiên) mà thôi. Có nhiŠu ngÜ©i cho r¢ng chính Hoa Kÿ Çã chû mÜu trong viŒc Çäo chánh chÌ vì T°ng ThÓng DiŒm. ñiŠu này không h£n hoàn toàn Çúng. NgÜ©i MÏ chÌ ÇÙng bên ngoài và nh»ng gì h† Çã làm chÌ là nh»ng s¿ y‹m tr® gián ti‰p cho cu¶c Çäo chánh mà thôi. Còn nh»ng ai Çã tr¿c ti‰p tín toán, s¡p Ç¥t, và ra lŒnh ti‰n hành cu¶c binh bi‰n? ñó chính là nh»ng bàn tay cûa các tܧng lãnh trong quân Ƕi miŠn Nam ViŒt Nam. ñÜÖng nhiên, không phäi tÃt cä các tܧng lãnh Nam ViŒt Nam trong phe Çäo chánh ÇŠu có chû š muÓn gi‰t ch‰t T°ng ThÓng DiŒm. NhiŠu tܧng lãnh khác cÛng còn rÃt kính tr†ng ông DiŒm tuy r¢ng ông Çã thÃt th‰ vào ngày 2.11.1963. Khi chi‰c xe b†c s¡t M-113 chª xác cûa các ông DiŒm-Nhu vŠ ljn B¶ T°ng Tham MÜu thì các tܧng lãnh Çäo chánh ÇŠu ra xem. Trong tÃt cä các vÎ có m¥t hôm Çó, chÌ có ñåi Tá NguyÍn Væn ThiŒu là bܧc ljn trܧc phía sau xe M-113, g« mÛ ÇÙng nghiêm chÌnh, và phÃt tay chào thi th‹ T°ng ThÓng DiŒm Çúng theo nghi lÍ trong quân Ƕi. NhÜ Çã nh¡c ljn ª phÀn trên. Vø Çäo chánh ngày 1.11.1963 Çã không có s¿ tham gia tr¿c ti‰p cûa ngÜ©i MÏ. H† chÌ gián ti‰p ûng h¶ cu¶c Çäo chánh b¢ng cách c¡t giäm viŒn tr® quân s¿ và kinh t‰ cho miŠn Nam ViŒt Nam. Và ÇÒng th©i h† cÛng Çã lén cho phe Çäo chánh bi‰t nhiŠu tin tÙc vŠ cæn cÙ quân s¿ ª Long Bình, m¶t cæn cÙ chÙa vÛ khí và Çån dÜ®c rÃt to l§n cûa chánh phû. CÛng ch£ng hŠ có s¿ tham gia cûa bÃt cÙ m¶t binh sï Hoa Kÿ nào vào vø binh bi‰n 1.11.1963 này. Trong suÓt th©i gian tØ 1 gi© chiŠu ngày 1.11.1963 cho ljn khi T°ng ThÓng DiŒm bÎ gi‰t vào khoäng trÜa ngày 2.11.1963, phe Çäo chánh chÌ có liên låc v§i m¶t ngÜ©i MÏ duy nhÃt. ñó là Trung Tá Lucien Conein thu¶c CÖ Quan Tình Báo Central Intelligence Agency (CIA). TrÜa ngày hôm Çó, Trung Tá Conein Çã nhÆn lŒnh cûa cÃp trên Ç‹ mang m¶t sÓ tiŠn m¥t là $3 triŒu ÇÒng VN ($42,000 Çô la) Ç‹ ÇÜa ljn cho quân Çäo chánh. SÓ tiŠn này ÇÜ®c dùng Ç‹ mua th¿c phÄm và bÒi thÜ©ng cho các thân nhân cûa nh»ng binh sï tº trÆn trong cu¶c binh loån. Sau Çó ông Çã ª låi B¶ T°ng Tham MÜu cûa Quân ñ¶i VNCH Ç‹ quan sát và theo dõi tình hình. RÃt có th‹ lš do chánh y‰u mà Çã ÇÜa ljn cu¶c Çäo chánh ngày 1.11.1963 này chính là vø PhÆt Giáo miŠn Trung bÎ Çàn áp månh båo trong næm. Bi‰n cÓ này khªi ÇÀu vào mùa hè khi chánh phû cÃm các chùa chiŠn treo c© PhÆt Giáo trong ngày lÍ PhÆt ñäng. Ti‰p theo Çó là vø bäy ngÜ©i trong nhóm hàng ngàn PhÆt tº bi‹u tình bên ngoài Çài phát thanh Hu‰ bÎ b¡n ch‰t trong cu¶c xô xác v§i quân chánh phû. GÀn cuÓi næm, m¶t loåt t¿ thiêu cûa các cao nhân PhÆt Tº lÀn lÜ®t nÓi ti‰p nhau nhÜ châm dÀu vào ng†n lºa tranh ÇÃu. RÒi gi†t nܧc sau chót làm tràn ly nܧc ÇÀy chính là vø mÆt vø cûa ông Ngô ñình Nhu tÃn công vào m¶t sÓ chùa chiŠn trên toàn quÓc, b¡t b§, Çánh ÇÆp, và giam cÀm rÃt nhiŠu tín ÇÒ PhÆt tº kh¡p nÖi. ñÜÖng nhiên ch£ng bao lâu sau bi‰n cÓ b¡t b§ này thì có nhiŠu cu¶c bi‹u tình chÓng chánh phû Çã xäy ra. Hàng træm ngàn tín ÇÒ PhÆt tº Çã xuÓng ÇÜ©ng Çòi hÕi s¿ công b¢ng. Các Çoàn th‹ chính trÎ cÛng hô hào phän ÇÓi s¿ bÃt công cûa chánh phû. Các trÜ©ng h†c Çóng cºa. Hàng ngàn giáo sÜ và sinh viên thu¶c m†i tÀng l§p cÛng xuÓng ÇÜ©ng ûng h¶ cu¶c bi‹u tình. ñâu Çâu cÛng thÃy ÇÀy rÅy nh»ng bi‹u ng» chÓng ÇÓi và dân chúng hô hào không chÃp nhÆn chánh sách phân biŒt tôn giáo cûa chánh phû.
ñÜÖng nhiên ngoài viŒc PhÆt Giáo bÎ chánh quyŠn Çàn áp, cu¶c Çäo chánh ngày 1.11.1963 cÛng Çã ÇÜ®c b¡t nguÒn tØ nhiŠu nguyên nhân khác nhau. K‹ tØ næm 1960, chánh phû cûa T°ng ThÓng DiŒm Çã g¥p nhiŠu s¿ chÓng ÇÓi cûa các quân nhân vŠ ÇÜ©ng lÓi "Ƕc tài chánh phû trÎ". NhiŠu nhân vÆt trong quân Ƕi không b¢ng lòng và Çã ngÃm ngÀm muÓn Çäo chánh. Nh»ng s¿ bÃt bình trong hàng ngÛ quân nhân sau Çó Çã tåo nên m¶t cu¶c binh loån vào ngày 11.11.1960. Tuy cu¶c Çäo chánh ÇÀu tiên này không thành, nhÜng nó Çã châm ngòi cho ng†n lºa chính trÎ cháy lan tràn trên giäi ÇÃt miŠn Nam ViŒt Nam. Cu¶c Çäo chánh thÙ nhì vào ngày 1.11.1963 có th‹ ÇÜ®c coi là s¿ hóa thân cûa cu¶c binh loån thÙ nhÃt. Và hÆu quä cûa nó Çã thÆt thäm khÓc vô cùng. Cä vÎ nguyên thû quÓc gia cùng bào ÇŒ cûa ông Çã bÎ quân Çäo chánh gi‰t ch‰t. Cu¶c Çäo chánh ngày 1.11.1963 k‰t thúc mau chóng. Quân chánh phû bÎ khÓng ch‰ chÌ n¶i trong m¶t ngày. NhÜng trܧc khi quân Çäo chánh chi‰m ÇÜ®c Dinh ñ¶c LÆp, T°ng ThÓng DiŒm và ông Ngô ñình Nhu may m¡n thoát ÇÜ®c ra ngoài. Hai ngÜ©i ljn nhà cûa m¶t ngÜ©i quen trong khu Ch® L§n Ç‹ lánh nån. ñúng 7 gi© sáng ngày 2.11.1963, hay tin T°ng ThÓng cùng bào ÇŒ Çang cÀu nguyŒn tåi nhà th© Cha Tam, Thi‰u Tܧng TrÀn ThiŒn Khiêm cº m¶t phái Çoàn vào Ch® L§n Ç‹ Çón T°ng ThÓng DiŒm cùng ông Ngô ñình Nhu trª vŠ B¶ T°ng Tham MÜu. Tuy nhiên phái Çoàn này Çã ljn trÍ m¶t vài phút. Trܧc Çó không lâu, m¶t nhóm sï quan thu¶c phe "muÓn gi‰t ông DiŒm" Çã ljn trܧc m¶t bܧc. Và h† Çã b¡n ch‰t cä hai vÎ DiŒm-Nhu trên quäng ÇÜ©ng áp giäi vŠ B¶ T°ng Tham MÜu. Sau khi lÆt Ç° chánh phû, m¶t sÓ tܧng lãnh ÇÙng ra thành lÆp "H¶i ñÒng Quân Nhân" Ç‹ lãnh Çåo quÓc gia. Tuy nhiên, vì có nhiŠu bÃt ÇÒng quan Çi‹m, các tܧng lãnh Çã Çi ljn nhiŠu chia rë và hÓ sâu bÃt hòa Çã ÇÜ®c n§i r¶ng ra tØ Çó. NhÜ r¡n không ÇÀu, miŠn Nam ViŒt Nam dÀn dÀn ngã vào th©i cu¶c chính trÎ loån. Tình trång "H¶i ñÒng Tܧng Lãnh" kéo dài mãi cho ljn næm 1967 thì m§i chÃm dÙt. Næm Çó, Trung Tܧng NguyÍn Væn ThiŒu ÇÜ®c bÀu làm T°ng ThÓng cûa nŠn ñŒ NhÎ C¶ng Hòa. Ngô ñình DiŒm là m¶t vÎ t°ng thÓng tÓt. Trong suÓt 8 næm cÀm quyŠn, ông là Çã mang vŠ cho miŠn Nam ViŒt Nam m¶t nŠn Ƕc lÆp thÆt s¿ trong tr¡ng. Trong cu¶c chi‰n chÓng låi s¿ xâm læng cûa quân C¶ng Sän miŠn B¡c, T°ng ThÓng DiŒm chÌ nh© ljn s¿ giúp Ç« cûa Hoa Kÿ qua phÀn viŒn tr® vÛ khí và cÓ vÃn quân s¿ mà thôi. Ông Çã không hŠ xin xÕ ho¥c Çòi hÕi s¿ có m¥t cûa quân b¶ chi‰n trên lãnh th° ViŒt Nam. Theo quan niŒm cûa ông, cu¶c chi‰n låi s¿ xâm læng cûa quân C¶ng Sän B¡c ViŒt chính là nhiŒm vø cûa m‡i m¶t ngÜ©i công dân ViŒt Nam C¶ng Hòa. RÃt ti‰c, cÖ nghiŒp do T°ng ThÓng DiŒm gÀy d¿ng gÀn 10 næm Çã không may m¡n ÇÜ®c kéo dài cho ljn sau này. NhiŠu viên chÙc trong chánh phû låm døng quyŠn l¿c cûa mình nên Çã gây ra rÃt nhiŠu cÖn phong ba bão táp trên m¥t hÒ chính trÎ. SÙc tàn phá cûa nh»ng cÖn bão này thÆt là khûng khi‰p. Và Çó chính là vø Çäo chánh vào ngày 1.11.1963. M¶t ngày thÆt Çen tÓi trong lÎch sº cûa nŠn ñŒ NhÃt ViŒt Nam C¶ng Hòa.
|