Jen W. Nguyn Sau cái chªt cüa T±ng Th¯ng Ngô Ðình Di®m vào ngày 2.11.1963, con ð߶ng chính tr¸ cüa mi«n Nam Vi®t Nam ðã b¸ ðßa vào mµt khúc r¨ m¾i. Không có ng߶i tài ðÑc lãnh ðÕo, chánh phü Nam Vi®t Nam b¸ suy søp và d¥n d¥n r½i vào c½n khüng hoäng chính tr¸. Các tß¾ng lãnh trong quân ðµi chia thành nhi«u phe phái và không th§t sñ ðoàn kªt v¾i nhau. Chï nµi trong 2 nåm kªp tiªp t× 1964 ðªn 1965 mà ðã có ðªn 7 vø xáo trµn binh biªn. Và dªt quä là ðã chï tÕo nhi«u sñ chán nän trong lòng quân dân. Tháng 8 nåm 1964, mµt biªn c¯ khác ðã xäy ra · ngoài kh½i V¸nh B¡c Vi®t. Các ti¬u ðïnh (loÕi tàu chiªn nhö) B¡c Vi®t t¤n công mµt chiªn hÕm Hoa KÏ khi chiªn hÕm này ðang di chuy¬n trong häi ph§n qu¯c tª. Ðây là mµt trong nhæng biªn c¯ quan tr÷ng nh¤t cüa cuµc chiªn Vi®t Nam. Tr§n häi chiªn này ðã gián tiªp tÕo cho Hoa KÏ có lý do mang quân sang Vi®t Nam. Lúc ¤y, ð¯i v¾i gi¾i lãnh ðÕo quân sñ Hoa KÏ, Vi®t Nam Cµng Hòa (VNCH) chính là mµt quân bài "domino" chánh yªu · m£t tr§n Ðông Dß½ng. Tr§n häi chiªn xäy ra l¥n ð¥u tiên vào ngày 2.8.1964. Ba (3) ngß lôi ðïnh (tàu nhö loÕi torpedo boat) cüa Cµng Sän B¡c Vi®t (CSBV) t¤n công chiªc USS Maddox cüa HQ Hoa KÏ. Chiªc Maddox là loÕi khu trøc hÕm (ship, destroyer type) ðßþc trang b¸ häi pháo 76 ly, 127 ly, cùng các h® th¯ng ði®n tØ t¯i tân ð¬ thi hành công tác "Desoto", mµt công tác thâu th§p tin tÑc tình báo d÷c theo b¶ bi¬n · V¸nh B¡c Vi®t. Ngay sau khi b¸ t¤n công, tàu Maddox l§p tÑc phän pháo và truy kích ð¯i phß½ng. Không dám trñc di®n chiªn ð¤u, các chiªn ðïnh cüa CSBV li«n bö chÕy tÑ tán. Trong khi tháo chÕy, mµt trong 3 chiªn ðïnh này ðã b¸ ðÕn t× chiªc Maddox b¡n trúng ðích làm cho mµt quä ngß lôi b¸ h¤t khöi thành tàu và b¡n vång xu¯ng bi¬n (Tr¥n в C¦m: Biªn C¯ V¸nh B¡c Vi®t, ph¥n 3). Trong khi ðó, 4 máy bay loÕi F-8 Crusader t× hàng không mçu hÕm Ticonderoga c¤t cánh bay ðªn tr§n ð¸a ð¬ tiªp Ñng cho tàu Maddox. Các chiªn ðïnh cüa B¡c Vi®t b¸ phi c½ Hoa KÏ ðu±i k¸p và ðã b¸ t¤n công t½i b¶i. Cä 3 chiªc tàu ð«u b¸ trúng ðÕn, b¯c khói, và g¥n nhß hoàn toàn tê li®t trên bi¬n cä. Các chiªn ðïnh B¡c Vi®t chßa chìm, nhßng các phi công Hoa KÏ nh§n ðßþc l®nh ngßng oanh kích và quay tr· v« hàng không mçu hÕm Ticonderoga. Ngày hôm sau, 3.8.1964, khu trøc hÕm USS Maddox vçn tiªp tøc thi hành công tác "Desoto" ngoài kh½i V¸nh B¡c Vi®t. Trong ngày này, Hoa KÏ ðßa thêm chiªn hÕm USS Turner Joy vào vùng ð¬ tång c߶ng cho chiªc Maddox. Chiªc Turner Joy cûng thuµc loÕi "khu trøc hÕm" nhß chiªc Maddox. Trên tàu ðßþc trang b¸ ðÕi bác 76 ly, 127 ly, và có luôn vài giàn ðÕi liên l¾n nhö. Cä hai chiªc Maddox và Turner Joy ð«u läng vãng ngoài kh½i, nhßng cä hai viên hÕm trß·ng ð«u không cho tàu vào g¥n b¶ dß¾i khoäng cách 11 häi lý. T× sáng 4.8.1964 cho ðªn chi«u ngày hôm ¤y, các khu trøc hÕm Maddox và Turner Joy vçn tu¥n ti¬u ngoài kh½i V¸nh B¡c Vi®t. Không có biªn chuy¬n sôi ðµng gì xäy ra ngoÕi tr× th¶i tiªt x¤u xa ðã làm cho m£t bi¬n ðµng mÕnh trong sóng to gió l¾n. Nhæng ðþt sóng này thông th߶ng có th¬ tÕo nên nhæng "h°i ba giä" (false radar echo) trên màn änh radar. Яi v¾i nhæng chuyên viên radar ít kinh nghi®m, h÷ h¥u nhß không phân bi®t ðßþc nhæng h°i ba nào là sóng bi¬n, ho£c nhæng h°i ba nào là tàu bè. Trong tài li®u "Biªn C¯ V¸nh B¡c Vi®t", ph± biªn l¥n ð¥u tiên vào mùa Thu nåm 1998, nhà báo Tr¥n б C¦m ðã viªt nhß sau: Tin khí tßþng (ngày 4.8.1964) cho biªt th¶i tiªt x¤u, tr¶i không trång sao và r¤t t¯i v¾i t¥m nhìn xa ch×ng 300 thß¾c, sóng 5-6 feet, gió ch×ng 17 knots. Theo kinh nghi®m, trong ði«u ki®n th¶i tiªt nhß v§y, nhi«u h°i ba giä th߶ng xu¤t hi®n trên màn änh radar. Các h°i ba này lúc ¦n lúc hi®n, khi rõ khi m¶ ho£c ðµt nhiên biªn m¤t (Tr¥n в C¦m: Biªn C¯ V¸nh B¡c Vi®t, ph¥n 4). LÕ lùng thay, c½n bão l¾n này lÕi chính là nguyên nhân chính tÕo nên mµt tr§n ðánh "không có" vào ðêm 4.8.1964 trong V¸nh B¡c Vi®t. Ðêm hôm ðó, radar trên cä hai chiªn hÕm Maddox và Turner Joy ð«u phát hi®n nhi«u "blips" (ði¬m sáng) lÕ lùng ðã xu¤t hi®n trên màn änh. Nhæng blips này xu¤t hi®n nhßng r°i lÕi mau l© biªn m¤t, không ðü th¶i gian cho radar trên các giàn ðÕi bác khóa vào møc tiêu (lock-on target). Các thüy thü trên chiªn hÕm Hoa KÏ ð«u làm vi®c trong tình trÕng hªt sÑc cång thÆng. H÷ không th¬ nào biªt rõ ðßþc nhæng blips ¦n hi®n trên màn änh radar là gì. Có th¬ ðó là nhæng làn sóng bi¬n to l¾n, ho£c có th¬ ðó chính là nhæng chiªn ðïnh cüa B¡c Vi®t.
Cuµc ch½i "nåm m߶i" kéo dài ðªn khoäng 10:37 t¯i thì thüy thü trên tàu Maddox phát hi®n mµt blip lÕ lùng trên màn änh radar. Blip này ðang chÕy thÆng r°i ðµt nhiên qu©o g¡t sang trái gi¯ng nhß là v×a b¡n ngß lôi ði. Chuyên viên sonar (loÕi radar g¡n dß¾i l߶ng tàu dùng ð¬ phát hi®n ti«m thüy ðïnh) trên tàu Maddox ðµt nhiên nghe tiªng "chân v¸t" (ship propeller) khä nghi. TÑc thì giàn ðÕi bác 76 ly trên chiªc Maddox khai höa ð¬ tñ v®. R°i chï vài phút sau ðó, bên tàu Turner Joy cûng phát hi®n mµt blip khác cách ðó 8,000 yards (khoäng 7315 m). R°i kh¦u häi pháo 127 ly bên tàu này cûng b¡t ð¥u nhä ðÕn. Nhßng chßa b¡n ðßþc bao lâu thì møc tiêu lÕ lùng kia ðã biªn m¤t khöi màn änh radar. Mµt s¯ thüy thü trên chiªn hÕm Maddox và Turner Joy cho biªt là h÷ có nhìn th¤y ánh ðèn t× tàu B¡c Vi®t. Tuy nhiên, các phi công bay nhæng phi vø y¬m trþ t× hàng không mçu hÕm Ticonderoga lÕi cho biªt là ðã không phát hi®n ðßþc tàu ð¸ch · trong vùng bi¬n này. Ngày 5.8.1964, các phi c½ Hoa KÏ thi hành chiªn d¸ch Pierce Arrow dµi bom ð¬ trä ðûa v« vi®c các ngß lôi ðïnh B¡c Vi®t t¤n công tàu chiªn Hoa KÏ. Chiªn d¸ch này này ðã gây thi®t hÕi khá n£ng cho chánh phü Hà Nµi. Các cån cÑ tàu bè và nhi«u b°n d¥u b¸ dµi bom phá hüy. Các kho nhiên li®u quan tr÷ng · thành ph¯ Vinh cûng b¸ phi c½ MÛ oanh tÕc t½i b¶i. Vào ngày 7.8.1964, Qu¯c Hµi Hoa KÏ thông qua ngh¸ quyªt "Gulf of Tonkin Resolution". Ngh¸ quyªt này cho phép t±ng th¯ng toàn quy«n xØ døng quân ðµi ð¬ bäo v® quy«n lþi Hoa KÏ trên kh¡p thª gi¾i". H½n thª næa, ngh¸ quyªt "Gulf of Tonkin" lÕi còn nh¤n mÕnh luôn cä vi®c ðßþc dùng lñc lßþng quân sñ ð¬ giúp ðÞ b¤t cÑ qu¯c gia nào · trong vùng Ðông Nam Á". Lúc ðó, câu höi ðßþc ð£t ra là tÕi sao ng߶i MÛ kh±ng l° lÕi khi không vác cái lßng dài thòn cüa mình ðªn mµt xÑ s· Á Châu xa lÕ ð¬ r°i b¸ ng߶i bän xÑ xúm lÕi ðánh ð¤m? Th§t sñ ra là vì quy«n lþi gì? Quy«n lþi gì mà ðã làm cho ng߶i MÛ "ði ra ðàng mang ách vào c±"? Khi mang quân lính sang Vi®t Nam, phäi chång ng߶i MÛ th§t tình mu¯n bäo v® Ðông Nam Á thoát khöi sñ xâm lång cüa Cµng Sän? Phäi chång ng߶i MÛ th§t sñ không mu¯n th¤y mµt Nam Vi®t Nam søp ð± ð¬ r°i sau ðó lôi kéo theo nhæng qu¯c gia khác trong vùng theo ki¬u quân bài domino? Phäi chång ng߶i MÛ mu¯n dùng Nam Vi®t Nam nhß mµt ti«n ð°n chiªn lßþc (nhß häi cäng Cam Ranh) quan tr÷ng ð¬ c¥m chân các lñc lßþng häi quân cüa kh¯i Cµng Sän? Th§t sñ ra thì ng߶i MÛ mu¯n gì? Câu höi này r¤t phÑc tÕp, sâu xa, và cûng r¤t khó ð¬ mà tìm ra ðßþc các l¶i giäi thích thöa ðáng và chính xác. Tuy không biªt rõ ý ð¸nh cüa Hoa KÏ v« vø biªn c¯ V¸nh B¡c Vi®t nåm 1964. Nhßng có mµt sñ vi®c v« Hoa KÏ mà cho ðªn bây gi¶ h¥u nhß ai ai cûng ð«u biªt rõ. Sñ vi®c này ðã ðßþc l¸ch sØ chÑng minh k¬ t× nåm 1973, và v« sau này lÕi càng rõ ràng h½n khi mi«n Nam th¤t thü vào nåm 1975. Ðó chính là sñ vi®c làm ð°ng minh cüa Hoa KÏ trên bàn c¶ chính tr¸. Hoa KÏ có phäi là mµt ng߶i ð°ng minh chung thüy trên mµt chiªn tuyªn chông gai dài dång dÆng hay không? Câu trä l¶i là "không!" Ng߶i MÛ mang quân ðµi sang mµt qu¯c gia khác chï là ð¬ lÕm døng và thâu g£t quy«n lþi riêng tß cüa h÷. Khi nào ngu°n lþi lµc này ðã cÕn veo và không còn gì næa thì ng߶i MÛ s¨ ra ði và bö lÕi t¤t cä. H÷ s¨ bö lÕi hªt vû khí, ðÕn dßþc, ti«n bÕc, và luôn cä ð°ng minh. Mµt khi ng߶i MÛ ðã quay lßng thì h÷ s¨ chÆng luyªn tiªc mµt vi®c gì. Khi cuµc chiªn g¥n tàn, ng߶i MÛ ðßa cán dao cho B¡c Vi®t n¡m, Nam Vi®t Nam ðßþc c¥m ph¥n lßÞi dao. Còn ng߶i MÛ thì tuyên b¯ "hòa bình trong danh dñ". Nhß thª, dçu cho tr§n häi chiªn trong V¸nh B¡c Vi®t có là do Hoa KÏ ho£c B¡c Vi®t là kë gây h¤n thì cûng chÆng quan tr÷ng gì. Vi®c quan tr÷ng · ðây là ng߶i MÛ thñc sñ cûng chÆng hi¬u rõ mình ðang làm gì. H÷ mu¯n ðánh? H÷ mu¯n ðàm? Hay là h÷ mu¯n rút bö t× lúc ð¥u và ð¬ m£c cho Ðông Dß½ng r½i vào tay Cµng Sän? V¾i lý do nào ði chång næa thì Hoa KÏ cûng s¨ chÆng bao gi¶ · lÕi chiªn ð¤u v¾i ng߶i ð°ng minh VNCH cho ðªn h½i th· cu¯i cùng. Vi®c này ðã ðßþc th¶i gian và l¸ch sØ thÆng th¡ng chÑng minh vào nåm 1973, và ðã tr· thành mµt sñ hi¬n nhiên khi mi«n Nam Vi®t Nam th¤t thü 2 nåm sau ðó. Mµt Nghìn Chín Tråm Sáu Mß½i B¯n (1964) là mµt nåm có r¤t nhi«u biªn chuy¬n l¾n lao. T× ð¥u nåm cho ðªn g¥n cu¯i nåm, chánh phü Nam Vi®t Nam ðã trãi qua nhi«u cuµc chïnh lý. M²i l¥n nhß thª ð«u gây xáo trµn trong c½ quan hành chánh và xã hµi cüa ng߶i dân. Nµi các chánh phü b¸ thay ð±i hoài hoài. Trên bi¬n cä, tàu chiªn cüa Hoa KÏ và B¡c Vi®t ð¯i ch÷i lçn nhau. MÛ dµi bom B¡c Vi®t ð¬ trã ðüa. B¡c Vi®t trä miªng b¢ng cách cho ð£c công xâm nh§p gây r¯i loÕn tÕi Saigon. MÑc ðµ chiªn tranh tr· thành kh¯c li®t v¾i nhæng tr§n ðánh tÕi „p B¡c, Tây Ninh, Kontum, Nam аng, và Bình giä. Và nåm 1964 là mµt nåm ðánh ð¤u sñ kh·i ð¥u cüa mµt cuµc chiªn ðiêu linh kh¯c li®t.
 
|
