 Jen W. NguyÍn CuÓi næm 1964, chi‰n tranh b¡t ÇÀu lan tràn và bùng n° d» d¶i. ViŒt C¶ng (VC) miŠn Nam nhÆn ÇÜ®c viŒn tr® cûa C¶ng Sän B¡c ViŒt (CSBV) nhiŠu hÖn nh»ng næm trܧc. B¶ Ƕi B¡c ViŒt xâm nhÆp miŠn Nam qua hŒ thÓng ÇÜ©ng mòn HÒ Chí Minh (HCM) d†c hành lang ranh gi§i tam biên ViŒt-Miên-Lào. V§i s¿ tr® giúp vŠ vÛ khí và nhân s¿ cûa B¡c ViŒt ngày càng gia tæng, ViŒt C¶ng miŠn Nam ti‰p tøc gây áp l¿c n¥ng nŠ v§i nh»ng trÆn Çánh lên ljn cÃp trung Çoàn. Các binh sï Nam ViŒt Nam tuy bÎ y‰u kém vŠ quân trang, nhÜng sÙc chÓng trä cûa h† vÅn còn rÃt mãnh liŒt. NhÜng ngÜ©i MÏ låc quan và không nhÆn thÃy ÇiŠu này. Sau trÆn Bình Giä vào cuÓi næm 1964, các gi§i chÙc quân s¿ Hoa Kÿ cho r¢ng Çã ljn lúc phäi ÇÜa quân b¶ chi‰n vào miŠn Nam. Tháng 3 næm 1965, m¶t Çåi ÇÖn vÎ dã chi‰n MÏ Ç° b¶ tåi b© bi‹n ñà N¤ng. H† chính là nh»ng binh sï thu¶c L» ñoàn Expedition Brigade Thûy Quân Løc Chi‰n (TQLC) Hoa Kÿ. Ÿ Çây ta nên Ç¥t câu hÕi vì sao Hoa Kÿ quy‰t ÇÎnh ÇÜa quân b¶ chi‰n vào ViŒt Nam? Và vì sao låi vào næm 1965 nhÜng låi không phäi tØ nh»ng næm trܧc Çó. Câu hÕi tuy ÇÖn giän, nhÜng thÆt không dÍ tìm ÇÜ®c m¶t l©i giäi thích thÕa Çáng. Trª låi th©i Çi‹m m¶t næm trܧc Çó vào næm 1964 khi VC b¡t ÇÀu gia tæng mÙc Ƕ chi‰n tranh ª miŠn Nam ViŒt Nam, không phäi chÌ nh»ng ÇÒn bót cûa Quân ñ¶i ViŒt Nam C¶ng Hòa (VNCH) bÎ tÃn công mà thôi. NgÜ®c låi, nh»ng nÖi Çóng quân cûa các cÓ vÃn Hoa Kÿ cÛng không thoát khÕi nh»ng cu¶c Ƕt kích cûa VC. ñi‹n hình là VC tÃn công cæn cÙ quân s¿ cûa Hoa Kÿ ª Kontum ngày 3.2.1964, và Çánh bi‹n ngÜ©i vào tråi L¿c LÜ®ng ñ¥c BiŒt ª Nam ñÒng ngày 6.7.1964. RÒi ljn vø các chi‰n ÇÌnh B¡c ViŒt tÃn công khu trøc håm (ship, destroyer type) cûa Hoa Kÿ trên bi‹n vào tháng 8 næm 1965, và Ç¥c công VC Ç¥t chÃt n° phá hûy khách sån Brinks, nÖi trú ngø cûa nhiŠu quân nhân Hoa Kÿ ª Saigon. Và sau cùng là vø VC mª trÆn Çánh khÓc liŒt ª làng Bình Giä vào tháng 12 cuÓi næm. Vì Hoa Kÿ cho r¢ng cu¶c chi‰n chÓng C¶ng tåi miŠn Nam thÆt s¿ Çang trên Çà tu¶t dÀn rÖi xuÓng hÓ, và vì nghï r¢ng quân Ƕi Nam ViŒt Nam không chÓng n°i s¿ xâm læng cûa C¶ng Sän B¡c ViŒt (CSBV) nên nܧc MÏ có š muÓn xº døng l¿c lÜ®ng b¶ chi‰n Ç‹ tr¿c ti‰p ngæn cän s¿ bành trܧng cûa C¶ng Sän ª miŠn Nam. NhÜng thÆt s¿ thì Hoa Kÿ không muÓn công khai phÖi bày chû trÜÖng này. H† s® dÜ luÆn quÓc t‰, h† s® dÜ luÆn chÓng chi‰n tranh tåi MÏ, và quan tr†ng hÖn h‰t...h† s® Nga Sô và Trung C¶ng së có phän Ùng và tr¿c ti‰p gia nhÆp chi‰n. ViŒc này rÃt là nguy hi‹m và có th‹ së ÇÜa ljn th‰ chi‰n thÙ 3. Næm 1965, chánh phû Hoa Kÿ Çã b¡t ÇÀu leo thang chi‰n tranh. Máy bay MÏ d¶i bom B¡c ViŒt và trong khi Çó thì các l¿c lÜ®ng løc quân b¡t ÇÀu mª nh»ng cu¶c hành quân tìm và diŒt (search and destroy) ª miŠn Nam ViŒt Nam. Chi‰n dÎch d¶i bom ÇÜ®c Ç¥t tên là Rolling Thunder (SÃm Sét CuÒn Cu¶n) ÇÜ®c th¿c hiŒn ª cä hai miŠn Nam B¡c. Ÿ miŠn B¡c, các cæn cÙ quân s¿ và các kho d¿ tr» nhiên liŒu ÇŠu là nh»ng møc tiêu cho các phi vø d¶i bom. Ÿ miŠn Nam, nh»ng ÇÎa Çi‹m khä nghi cûa quân VC cÛng thÜ©ng xuyên bÎ oanh tåc. Møc Çích chánh cûa Rolling Thunder là së làm cho B¡c ViŒt bÎ dÀn dà hao mòn Ç‹ h† không còn khä næng viŒn tr® cho quân VC ª miŠn Nam. Hoa Kÿ không muÓn "1-2-3" Çánh m¶t trÆn Ç‹ Ç©i b¢ng cách san b¢ng miŠn B¡c v§i bom Çån phi cÖ. H† s® n‰u Çi quá tr§n thì së g¥p phäi phän Ùng månh më cûa Nga Sô và Trung C¶ng. Và hai cÜ©ng quÓc C¶ng Sän này có th‹ së nhäy vào vòng chi‰n ra tay bênh v¿c cho gã Çàn em B¡c ViŒt Nam. N‡i s® này cûa chánh phû Hoa Kÿ cÛng Çúng phÀn nào. Vì Çó là kinh nghiŒm mà chính h† Çã h†c hÕi ÇÜ®c trong trÆn chi‰n Nam TriŠu Tiên tØ næm 1950 ljn 1953. NhÜng chi‰n dÎch d¶i bom Rolling Thunder Çã không mang ljn m¶t k‰t quä tÓt ÇËp nhÜ ngÜ©i MÏ mong muÓn. NhiŠu cÖ sª quân s¿ cûa B¡c ViŒt bÎ Çánh sÆp, nhiŠu kho d¿ tr» nhiên liŒu bÎ phá hûy, nhiŠu ÇÜ©ng xá và cÀu cÓng bÎ hÜ håi, nhÜng chánh phû Hà N¶i vÅn ngoan cÓ và không quan tâm ljn n‡i kh° c¿c cùng cûa ngÜ©i dân miŠn B¡c. Bao nhiêu ngân khÓ ÇŠu ÇÜ®c dùng vào viŒc viŒn tr® cho quân VC ª miŠn Nam. TŒ håi hÖn n»a, sau m¶t th©i gian bÎ oanh tåc, chánh phû Hà N¶i Çã di chuy‹n các kho vÛ khí cùng vÆt liŒu quan tr†ng ljn nh»ng vùng Çông Çúc dân cÜ. L®i døng lòng nhân Çåo cûa Hoa Kÿ v§i chû trÜÖng không ném bom vào nh»ng nÖi có dân lành cÜ ngø, chánh phû Hà N¶i Çã m¥c nhiên bán rÈ mång sÓng cûa dân lành Ç‹ ti‰p tøc theo Çu°i công cu¶c xâm lÜ®c miŠn Nam. NhÜng chi‰n dÎch Rolling Thunder bÎ thÃt båi không phäi chÌ vì lš do quân C¶ng Sän miŠn B¡c là hång ngÜ©i "giÕi Çòn gánh chÎu ÇÃm æn xôi". M¶t trong nh»ng nguyên nhân chánh làm suy y‰u chi‰n dÎch d¶i bom này chính là chû trÜÖng d¶i bom gi§i hån cûa Hoa Kÿ. Các gi§i chÙc quân s¿ tåi Hoa ThÎnh ñÓn (Washington D.C.) Çã chia thành 2 phe. M¶t phe ûng h¶ viŒc d¶i bom månh më Ç‹ mau lË k‰t thúc chi‰n tranh, còn phe kia thì chû trÜÖng "vØa Çánh vØa Çàm", tÙc là d¶i bom ti tí Ç‹ cho Hà N¶i thÃm Çòn rÒi bò vào bàn h¶i nghÎ. Phe ûng h¶ chánh sách månh më d¶i bom gÒm ñåi Tܧng William C. Westmoreland (t°ng tÜ lŒnh l¿c lÜ®ng Hoa Kÿ tåi ViŒt Nam) và ñô ñÓc Häi Quân Ulysses S. Grant Sharp (t°ng tÜ lŒnh l¿c lÜ®ng Hoa Kÿ tåi Thái Bình DÜÖng). Còn phía chÓng ÇÓi thì có B¶ Trܪng QuÓc Phòng, ông Robert S. McNamara, và John McNaughton, Phø Tá QuÓc Phòng vŠ An Ninh QuÓc T‰ (Assistant Secretary of Defense for International Security Affairs). ñåi Tܧng Westmoreland và ñô ñÓc Sharp ÇŠu có m¶t chû trÜÖng th£ng th¡n và rõ ràng: Phäi Çánh nhanh, Çánh månh, và Çánh ngay vào y‰u huyŒt cûa Hà N¶i. Và chính vì h† là nh»ng quân nhân có m¥t trên chi‰n trÜ©ng, am tÜ©ng m†i viŒc, nên h† Çã có m¶t nhÆn xét rÃt h®p tình h®p th‰ v§i th©i cÖ quân s¿. NhÜng trong khi Çó các ông McNamara, John McNaughton, cùng nhiŠu gi§i chÙc dân s¿ khác Çã không có m¥t tåi chi‰n trÜ©ng ViŒt Nam mà låi có quyŠn quy‰t ÇÎnh ch†n l¿a møc tiêu Ç‹ d¶i bom. TŒ håi hÖn n»a, nhóm ngÜ©i này thu¶c th‰ hŒ l§n lên sau th©i chi‰n (sau ñŒ NhÎ Th‰ Chi‰n) thì làm th‰ nào h† låi sánh ÇÜ®c v§i nh»ng quân nhân ÇÀy ¡p kinh nghiŒm nhÜ ñô ñÓc Sharp ho¥c là ñåi Tܧng Westmoreland? Do Çó hÀu nhÜ tÃt cä các các gi§i chÙc "vØa Çánh vØa Çàm" ª Washington ÇŠu có chung m¶t n‡i s® là n‰u Hà N¶i æn bom Çån quá nhiŠu thì không chØng Trung C¶ng së tr¿c ti‰p nhäy vào vòng chi‰n. Và n‰u nhÜ th‰ thì ngÜ©i MÏ së rÃt khó mà dành phÀn th¡ng ÇÜ®c trong cu¶c chi‰n ª ViŒt Nam. Trong quy‹n Vietnam At War, Trung Tܧng Phillip Davison có m¶t nhÆn ÇÎnh rõ ràng vŠ viŒc này. Ông vi‰t: "S¿ suy Çoán cûa hai ông "M" (š nói McNamara và McNaughton) ÇŠu không thoát khÕi m¶t n‡i s® sŒt là Trung C¶ng së can thiŒp trong trÜ©ng h®p các cÖ sª quan tr†ng cûa B¡c ViŒt bÎ chi‰n dÎch d¶i bom tiêu hûy. Cä hai ông ÇŠu không muÓn khai tri‹n chi‰n dÎch Rolling Thunder, ho¥c gia tæng mÙc Ƕ d¶i bom, cä hai ngÜ©i ai cÛng ÇŠu muÓn gi‰t ch‰t chi‰n dÎch này" (Phillip Davison: Vietnam At War, tr.389). Trong tÆp tài liŒu Vietnam The War In The Air cûa Rene Francillon, tác giä vi‰t nhÜ sau vŠ s¿ thÃt båi cûa chi‰n dÎch Rolling Thunder: "Khi chi‰n dÎch Rolling Thunder b¡t ÇÀu, các møc tiêu...ÇŠu do Hoa ThÎnh ñÓn chÌ ÇÎnh, và tÃt cä ÇŠu n¢m trong m¶t danh sánh 94 møc tiêu Çã ÇÜ®c l¿a ch† s¤n, nh»ng lŒnh oanh tåc và con sÓ phi vø ÇÜ®c phép xº døng së ÇÜ®c thông báo cho các cÃp chÌ huy (tåi chi‰n trÜ©ng ViŒt Nam) sau. Vì lë Çó, chi‰n dÎch d¶i bom không ÇÜ®c thi hành Çúng mÙc Ƕ, và các phi công Không Quân và Häi Quân Hoa Kÿ Çã phäi chi‰n ÇÃu v§i m¶t tay, n‰u không muÓn nói là cä hai tay, trói qu¥p ª sau lÜng h†" (Rene Francillon: Vietnam The War in the Air, tr.46). Trong khoäng th©i gian tØ ÇÀu næm 1965 cho ljn gÀn cuÓi næm 1968, có tÃt cä 300,000 phi vø oanh tåc Çã ÇÜ®c xº døng cho chi‰n dÎch Rolling Thunder. Trong Çó có 860,000 tÃn bom Çã ÇÜ®c thä và h‰t thäy là 922 phi cÖ cûa Hoa Kÿ bÎ b¡n r§t (Mallar Press: NAM - The Vietnam Experience 1965-75, tr.80). Chi‰n dÎch d¶i bom trÜ©ng kÿ kéo dài gÀn 4 næm trÜ©ng này Çã không Çû månh Ç‹ Çánh cho B¡c ViŒt ngã quœ. Chánh phû Hà N¶i ti‰p tøc chÎu Ç¿ng Ç‹ theo Çu°i công cu¶c xâm læng miŠn Nam. RÒi cu¶c chi‰n kéo dài nhiŠu næm sau Çó. Hoa Kÿ dÀn dà bÎ ÇuÓi sÙc vì hao t°n quá nhiŠu. ñ‰n khi cu¶c chi‰n k‰t thúc, dÜ luÆn th‰ gi§i t¥ng cho Hoa Kÿ m¶t câu hÕi chua nhÜ me: "tåi sao các ông Çã thua ª ViŒt Nam"? Næm 1965 cÛng là m¶t th©i Çi‹m nóng bÕng cûa chi‰n tranh. NhiŠu trÆn Çánh d» d¶i xäy ra trên 4 Vùng Chi‰n ThuÆt. Vào tháng 2, cæn cÙ (Camp) Holloway cûa Hoa Kÿ gÀn Pleiku bÎ tÃn công. ñ‰n tháng 6, quÆn lœ ñÒng Xoài bÎ tràn ngÆp. Qua tháng 8, tråi L¿c LÜ®ng ñ¥c BiŒt (LLñB) tåi ñÙc CÖ bÎ Çánh bi‹n ngÜ©i. RÒi gi»a tháng 10, m¶t tråi LLñB khác tåi Pleime bÎ công kích. Sau trÆn Pleime, m¶t chi‰n dÎch hành quân ÇÜ®c mª r¶ng tåi thung lÛng Ia-Drang (gÀn Pleime) Ç‹ càn quét tàn quân C¶ng Sän (sau trÆn Pleime) vào khoäng cuÓi tháng 10. ñây cÛng là m¶t chi‰n dÎch vï Çåi cûa l¿c lÜ®ng liên quân MÏ và VNCH. ñây là lÀn ÇÀu tiên quân Ƕi Hoa Kÿ mª cu¶c hành quân ª cÃp sÜ Çoàn v§i s¿ y‹m tr® cûa hàng træm phi cÖ, tr¿c thæng, và cä pháo Çài B-52 không y‹m. Do Çó, danh tØ "MÏ hóa chi‰n tranh" Çã ÇÜ®c ghi nhÆn ngay ª th©i Çi‹m này. TØ Çó vŠ sau, næm 1965 ÇÜ®c coi nhÜ là næm ÇÀu tiên nܧc MÏ bÎ lôi cuÓn sâu vào cu¶c chi‰n.
 
|
