Bie^n kha?o va` Nha^.n DDi.nh
Jen W. Nguye^~n
Sau nhie^`u na(m loa.n ly ma'u lu+?a, ti`nh hi`nh chie^'n su+. ta.i mie^`n Nam Vie^.t Nam ba('t dda^`u gia ta(ng dde^'n mo^.t tho+`i ddie^?m no'ng bo?ng va`o giu+~a tha^.p nie^n 1960. Cha'nh phu? Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a (VNCH) ga(.p nhie^`u kho' kha(n no^.i bo^. trong giai ddoa.n dda^`u cu?a tha^.p nie^n na`y. Nhu+ng sang na(m 1967, qua^n ddo^.i cha'nh phu? tru+o+?ng tha`nh, tha^u ga(.t ddu+o+.c nhie^`u tha`nh qua? to^'t dde.p tre^n chie^'n tru+o+`ng. Lu+.c lu+o+.ng Vie^.t Co^.ng (VC) ta.i mie^`n Nam bi. dda'nh dduo^?i kha('p no+i. Nhu+~ng no^~ lu+.c cu?a Ha` No^.i trong vie^.c xu+? du.ng Ma(.t Tra^.n Gia?i Pho'ng Mie^`n Nam Vie^.t Nam (MTGPMNVN) dde^? la^.t ddo^? cha'nh phu? VNCH ddang tre^n dda` tie^u hao mo`n mo?i. Do ddo' va`o khoa?ng giu+~a na(m 1967, ca'c gio+'i chu+'c cao ca^'p Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t dda~ ddi dde^'n mo^.t quye^'t ddi.nh to lo+'n dde^? la^.t ngu+o+.c the^' co+`. Quye^'t ddi.nh na`y la` vie^.c mo+? mo^.t cuo^.c to^?ng ta^'n co^ng vi~ dda.i va` ba^'t thi`nh li`nh tre^n toa`n la~nh tho^? mie^`n Nam Vie^.t Nam trong di.p Xua^n Ma^.u Tha^n 1968.
Tro+? la.i na(m 1967, ngoa`i vie^.c bi. qua^n ddo^.i VNCH dda'nh dduo^?i, Vie^.t Co^.ng la.i co`n pha?i ddo^'i dda^`u vo+'i ca'c lu+.c lu+o+.ng bo^. chie^'n thuo^.c nhu+~ng quo^'c gia ddo^`ng minh vo+'i VNCH nhu+ Tha'i Lan, Ta^n Ta^y Lan (New Zealand), U'c DDa.i Lo+.i, Nam Trie^`u Tie^n (South Korea), va` Hoa Ky`. Trong khi ddo', o+? mie^`n Ba('c cha'nh phu? Co^.ng Sa?n ddang bi. ddie^u ddu+'ng du+o+'i chie^'n di.ch Rolling Thunder, tu+'c co+n mu+a bom da`i ha.n cu?a Hoa Ky`. Nhie^`u co+ so+? qua^n su+. cu?a Ba('c Vie^.t bi. pha' hu?y, ca'c co+ quan ha`nh cha'nh, trung ta^m hua^'n luye^.n, kho chu+'a vu~ khi', qua^n du.ng, va` guo^`ng ma'y kinh te^' ddu+o+.c du`ng cho vie^.c xa^m la(ng mie^`n Nam Vie^.t Nam dde^`u bi. tie^u tan du+o+'i la`n mu+a bom cu?a Kho^ng Lu+.c Hoa Ky`. Ne^'u cuo^.c chie^'n tie^'p tu.c ke'o da`i, Ba('c Vie^.t nha^'t ddi.nh se~ pha?i dda^`u ha`ng vo^ ddie^`u kie^.n. Kho^ng co`n ca'ch na`o kha'c ho+n, Ba('c Vie^.t be`n pha?i cho.n mo^.t gia?i pha'p ta'o ba.o kha'c. Tha'ng 3 na(m 1967, trong Nghi. Quye^'t 13 cu?a Trung U+o+ng DDa?ng Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t (CSBV) mo^.t quye^'t ddi.nh ta'o ba.o dda~ ddu+o+.c ghi ro~ nhu+ sau: "...DDo^`ng kho+?i dde^? gia`nh tha('ng lo+.i quye^'t ddi.nh trong tho+`i gian ca`ng nga('n ca`ng to^'t" (Nguye^~n DDu+'c Phu+o+ng, Nhu+~ng Tra^.n DDa'nh Li.ch Su+? Trong Chie^'n Tranh Vie^.t Nam, tr. 187).
Cuo^.c to^?ng ta^'n co^ng na`y ddu+o+.c qua^n Co^.ng Sa?n dda(.t te^n la` To^?ng Co^ng Ki'ch - To^?ng Kho+?i Nghi~a (TCK-TKN), co' nghi~a la` "ta^'t ca? qua^n Co^.ng Sa?n se~ ddo^`ng lu+o+.t ta^'n co^ng, va` nha^n da^n mie^`n Nam se~ vu`ng da^.y dde^? u?ng ho^.." Tre^n phu+o+ng die^.n to^?ng co^ng ki'ch, Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t muo^'n dda.t ddu+o+.c ba mu.c ddi'ch cha'nh ye^'u sau dda^y: 1) la`m su.p ddo^? tinh tha^`n chie^'n dda^'u cu?a qua^n ddo^.i Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a, 2) tuye^n truye^`n va` xa'ch ddo^.ng phong tra`o pha?n chie^'n ta.i My~, va` 3) tie^u die^.t lu+.c lu+o+.ng Vie^.t Co^.ng o+? mie^`n Nam dde^? Ba('c Vie^.t ddu+o+.c la`m hoa`n toa`n la`m ba' chu? co^ng cuo^.c xa^m lu+o+.c. Va` tre^n phu+o+ng die^.n To^?ng Kho+?i Nghi~a, qua^n Co^.ng Sa?n muo^'n toa`n da^n mie^`n Nam se~ vu`ng le^n la^.t ddo^? cha'nh quye^`n. Nhu+ng trong nhu+~ng chu? y' tre^n, Ba('c Vie^.t chi? tha`nh co^ng ve^` ma(.t tuye^n truye^`n, nhu+ng dda~ tha^'t ba.i ha^`u he^'t tre^n ca'c phu+o+ng die^.n kha'c.
Thu+' nha^'t, dde^? la`m su.p ddo^? tinh tha^`n chie^'n dda^'u cu?a qua^n ddo^.i Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a, cha'nh phu? Ha` No^.i dda~ ra le^.nh cho lu+.c lu+o+.ng Co^.ng Sa?n tre^n toa`n quo^'c ha~y mo+? mo^.t cuo^.c dda.i ta`n sa't, gie^'t he^'t ta^'t ca? ba` con, ho. ha`ng, ba(`ng hu+~u tha^n quye^'n cu?a ca'c qua^n nha^n Nam Vie^.t Nam. Ngu+o+`i to^'t hay ngu+o+`i xa^'u, kho^ng ca^`n bie^'t, nhu+ng vie^.c quan tro.ng la` pha?i gie^'t che^'t ho. dde^? ca'c binh si~ VNCH se~ so+. ha~i va` bi. lung la.c tinh tha^`n. Co^.ng qua^n cu~ng nha^.n ddu+o+.c chi? thi. la` pha?i ha. sa't mo.i tha`nh pha^`n trong gio+'i tri' thu+'c nhu+ ca'c gia'o vie^n, co^ng chu+'c, y si~, ho.c si~, tu+'c la` nhu+~ng ngu+o+`i ma` Co^.ng Sa?n cho la` se~ ga^y nguy hie^?m cho chu'ng sau na`y. Ca'c thu? ddoa.n gie^'t ngu+o+`i cu?a qua^n Co^.ng Sa?n tha^.t ta`n ba.o, bao go^`m ca'c ha`nh ddo^.ng cha(.t dda^`u, mo^? bu.ng do^`n tra^'u, cho^n so^'ng ta^.p the^?, lo'c thi.t la(ng tri`, du`ng tra^u ngu+.a phanh tha^y con ni't, v.v. Nhu+~ng thu? ddoa.n gie^'t ngu+o+`i na`y dda~ ddu+o+.c lu+.c lu+o+.ng Co^.ng Sa?n thi ha`nh trie^.t dde^?. DDie^?n hi`nh la` trong ky` Te^'t Ma^.u Tha^n ta.i Hue^', tu+` ta(ng ni, linh mu.c, y si~, gia'o vie^n, co^ng chu+'c, cho dde^'n ca'c thie^'u nie^n ho.c sinh va` tre? em tho+ nga^y co`n bu' su+~a me., to^?ng co^.ng tre^n du+o+'i 3,000 ngu+o+`i dda~ bi. Co^.ng Sa?n cho^n so^'ng da~ man.
Thu+' nhi`, Ba('c Vie^.t muo^'n Hoa Ky` ru't qua^n ve^` nu+o+'c. Co^.ng Sa?n muo^'n dda'nh lo+'n dde^? ga^y tie^'ng vang, va` mong ra(`ng con so^' to^?n tha^'t cao se~ la`m cho ngu+o+`i da^n Hoa Ky` se~ so+. ha~i va` nga'n nga^?m chie^'n tranh. Ca'c phong tra`o pha?n chie^'n se~ da^'y le^n, cha'nh phu? My~ se~ na?n lo`ng, va` nga^n khoa?n vie^.n tro+. qua^n su+. cho Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a se~ bi. ha.n che^' hoa(.c ca('t ddu+'t. Vi` va^.y, Ba('c Vie^.t muo^'n xu+? du.ng cuo^.c to^?ng co^ng ki'ch nhu+ mo^.t la' ba`i tuye^n truye^`n dde^? dda.t ddu+o+.c chie^'n tha('ng tre^n ma(.t tra^.n truye^`n tho^ng.
Thu+' ba, Ba('c Vie^.t muo^'n lo+.i du.ng co^ng cuo^.cc To^?ng Co^ng Ki'ch - To^?ng Kho+?i Nghi~a na`y dde^? tie^u die^.t hoa`n toa`n co+ ca^'u cu?a Ma(.t Tra^.n Gia?i Pho'ng Mie^`n Nam (MTGPMN). Ma(.t Tra^.n GPMN tu+` la^u dda~ va^~n la` mo^.t co^ng cu. xa^m lu+o+.c bi' ma^.t cu?a ta^.p ddoa`n la~nh dda.o Ha` No^.i. DDu+o+.c ra ddo+`i va`o cuo^'i na(m 1960 va` sau ga^`n ta'm na(m chie^'n dda^'u, Ma(.t Tra^.n GPMN dda~ kho^ng la`m gi` ddu+o+.c dde^? la^.t ddo^? cha'nh phu? mie^`n Nam. Thi?nh thoa?ng Vie^.t Co^.ng cu~ng co' ddu+o+.c mo^.t va`i tra^.n dda'nh lo+'n ga^y thie^.t ha.i na(.ng cho qua^n ddo^.i cha'nh phu?. Nhu+ng nhi`n chung tre^n toa`n die^.n cuo^.c chie^'n, Co^.ng qua^n va^~n kho^ng ddu? su+'c dda'nh ba.i qua^n ddo^.i Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a. O+? kha('p no+i tre^n toa`n quo^'c, ho. bi. qua^n ddo^.i cha'nh phu? truy ki'ch va` tie^u die^.t la^`n la^`n. Tu+` nhu+~ng ma(.t tra^.n xa xo^i o+? vu`ng phi qua^n su+., qua Cao Nguye^n trung pha^`n, ke'o da`i xuo^'ng ddo^`ng ba(`ng cha^u tho^? so^ng Cu+?u Long, qua^n ddo^.i mie^`n Nam mo^~i nga`y ca`ng lo+'n ma.nh. Ne^'u cuo^.c chie^'n tie^'p tu.c ke'o da`i the^m va`i na(m nu+~a thi` Ma(.t Tra^.n GPMN, co^ng cu. xa^m la(ng cu?a Ba('c Vie^.t, se~ bi. tan ta`nh tru+o+'c su+. chie^'n dda^'u ma~nh lie^.t cu?a ca'c binh si~ mie^`n Nam Vie^.t Nam.
No'ng lo`ng muo^'n mau le. ke^'t thu'c cuo^.c xa^m chie^'m, va` muo^'n ddu+a the^m bo^. ddo^.i tu+` mie^`n Ba('c va`o dde^? thay the^' nhu+~ng ca^'p chi? huy Vie^.t Co^.ng "vo^ ti'ch su+." o+? mie^`n Nam, Ha` No^.i bi' ma^.t ra le^.nh toa`n the^? lu+.c lu+o+.ng Ma(.t Tra^.n Gia?i Pho'ng Mie^`n Nam pha?i ddi va`o co~i che^'t. Ne^'u cuo^.c to^?ng co^ng ki'ch mang dde^'n tha('ng lo+.i, Ha` No^.i se~ tie^u die^.t Ma(.t Tra^.n Gia?i Pho'ng Mie^`n Nam ve^` sau na`y. Ne^'u cuo^.c to^?ng co^ng ki'ch bi. tha^'t ba.i, Ha` No^.i se~ loa.i tru+` ddi ddu+o+.c mo^.t co^ng cu. vo^ du.ng to^'n ke'm o+? tru+o+'c ma('t. Lu'c a^'y bo^. ddo^.i chi'nh quy Ba('c Vie^.t se~ ddu+o+.c thuye^n chuye^?n va`o mie^`n Nam dde^? tie^'p tu.c ke^' vi. Ma(.t Tra^.n GPMN. Trong quye^?n Vietnam At War, Trung Tu+o+'ng Phillips Davison dda~ ddu+a ra nha^.n ddi.nh ra^'t chi'nh xa'c nhu+ sau: "Ba('c Vie^.t ddang bi. thua thie^.t trong cuo^.c chie^'n vi` ho. pha?i nuo^i du+o+~ng mo^.t dda.o qua^n Vie^.t Co^.ng ta.i mie^`n Nam Vie^.t Nam, va` vu+`a pha?i lo dde^'n chuye^.n cu+o+'p ngo^i dde^? tho^'ng tri. dda.o qua^n na`y... Ca'c gio+'i chu+'c Ha` No^.i ra^'t lo so+. Ma(.t Tra^.n Gia?i Pho'ng Mie^`n Nam se~ ddi dde^'n mo^.t thu+o+ng thuye^'t nhu+o+.ng bo^. vo+'i cha'nh phu? Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a... Da^~u cho Ma(.t Tra^.n GPMN kho^ng ddi dde^'n su+. nhu+o+.ng bo^. na`y, thi` ho. cu~ng kho^ng the^? na`o chie^'n tha('ng ddu+o+.c vi` no^.i bo^. cu?a ho. ddang ga(.p pha?i ra^'t nhie^`u va^'n dde^` kho' kha(n la`m suy su.p tinh tha^`n mo^.t ca'ch tra^`m tro.ng." (Phillips B. Davison, Vietnam At War, Novato: Presidio Press, tr.438).
Na(m 1967, trong ca'c cuo^.c ha`nh qua^n ta.i Dakto, Qui Nho+n, va` Ta^y Ninh, Qua^n Lu+.c Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a cu`ng Hoa Ky` ti.ch tha^u ddu+o+.c mo^.t so^' ta`i lie^.u quan tro.ng lie^n quan dde^'n chie^'n di.ch To^?ng Co^ng Ki'ch - To^?ng Kho+?i Nghi~a. Theo ca'c nguo^`n tin na`y, qua^n Ba('c Vie^.t ddang du+. ti'nh mo+? mo^.t cuo^.c to^?ng xa^m lu+o+.c dda.i quy mo^ va`o na(m 1968. Tuy nhie^n, kho^ng ai bie^'t ddu+o+.c qua^n Co^.ng Sa?n se~ xu+? du.ng bao nhie^u binh si~? Ho. se~ xua^'t pha't tu+` nhu+~ng dda^u? Khi na`o ho. se~ ta^'n co^ng? Va` ho. se~ dda'nh va`o nhu+~ng mu.c tie^u na`o? DDa.n du+o+.c, thu+.c pha^?m, va` ca'c nguo^`n tie^'p lie^.u kha'c ho. dda~ ti'ch tru+~ ddu+o+.c bao nhie^u dde^? chua^?n bi. cho cuo^.c to^?ng ta^'n co^ng na`y? Ro^`i dde^'n ca^u ho?i sau cu`ng, va` cu~ng la` ca^u ho?i nan gia?i nha^'t, la` co' pha?i tha^.t su+. qua^n Co^.ng Sa?n se~ mo+? mo^.t cuo^.c to^?ng co^ng ki'ch tre^n toa`n quo^'c kho^ng? Hay dda^y chi? la` mo^.t cuo^.c tha(m do` ti`nh hi`nh theo kie^?u du+o+ng ddo^ng ki'ch ta^y dde^? la`m hao mo`n tin tha^`n ddi.ch thu??
Nhu+ng su+. suy ddoa'n cu?a qua^n ddo^.i ddo^`ng dda~ cha(?ng ke'o da`i ddu+o+.c bao la^u. Va`o khuya dde^m giao thu+`a 30.1.1968, trong lu'c da^n chu'ng ddang vui ddo'n mu+`ng Xua^n, qua^n Co^.ng Sa?n dda~ ddo^`ng loa.t mo+? mo^.t cuo^.c to^?ng ta^'n co^ng o+? kha('p no+i tre^n toa`n la~nh tho^? mie^`n Nam Vie^.t Nam. Vo+'i mo^.t lu+.c lu+o+.ng ddo^ng dda?o 85,000 ngu+o+`i trong ddo+.t ta^'n co^ng dda^`u tie^n (tha^.t su+. qua^n Co^.ng Sa?n dda~ xu+? du.ng ta^'t ca? la` 320,000 ca'n binh trong chie^'n di.ch To^?ng Co^ng Ki'ch - To^?ng Kho+?i Nghi~a), ho. dda~ ta^'n co^ng va`o 36 ti?nh ly., 64 thi. xa~, 5 tha`nh pho^' lo+'n, cu`ng 50 xa~ a^'p lo+'n nho? o+? mie^`n Nam Vie^.t Nam. Trong so^' nhu+~ng tha`nh pho^' va` ti?nh ly. bi. dda'nh thi` thu? ddo^ Saigon, tha`nh pho^' Hue^', va` thi. xa~ Qua?ng Tri. dda~ pha?i hu+'ng chi.u nhu+~ng co+n ba~o lu+?a ta`n pha' na(.ng ne^` nha^'t.
O+? ma(.t tra^.n Saigon, dda(.c co^ng Vie^.t Co^.ng ta^'n co^ng va`o ca'c cu+' ddie^?m quan tro.ng nhu+ To`a DDa.i Su+' Hoa Ky`, Dinh DDo^.c La^.p, dda`i pha't thanh Sa`i Go`n, Bo^. To^?ng Tham Mu+u Qua^n Lu+.c Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a, va` phi tru+o+`ng Ta^n So+n Nha^'t. Trong khi ddo', ha`ng nga`n ca'n binh Vie^.t Co^.ng dda~ tra` tro^.n va`o ca'c khu da^n cu+ trong tha`nh pho^' dde^? gie^'t cho'c, ba('n pha', va` ddo^'t cha'y nhie^`u nha` da^n. Su+. vie^.c na`y dda~ ga^y nhie^`u kho' kha(n cho cha'nh phu? Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a trong co^ng cuo^.c pha?n co^ng va` ta'i la^.p tra^.t tu+.. Ta.i Hue^', Vie^.t Co^.ng ta^.p trung no^~ lu+.c dda'nh va`o Bo^. Tu+ Le^.nh Su+ DDoa`n 1 Bo^. Binh. Ca'c no+i kha'c nhu+ phi tru+o+`ng Ta^y Lo^.c, khu DDa.i No^.i, dda`i pha't thanh Hue^', cu`ng mo^.t so^' co+ so+? ha`nh cha'nh lo+'n nho? cu~ng bi. dda'nh pha' du+~ do^.i. Vie^.t Co^.ng ha'o ki'ch bu+`a ba~i va`o ca'c khu ddo^ng da^n cu+ o+? Hue^' va` dda~ ta.o ne^n kho^ng bie^'t la` bao nhie^u tha?m ca?nh ddau buo^`n, nha` tan cu+?a na't cho ha`ng chu.c nga`n da^n la`nh. Ngoa`i vie^.c bi. ma^'t ma't ta`i sa?n, gia ddi`nh ly ta'n, ngu+o+`i da^n Hue^' dda~ la.i pha?i mang chung mo^.t nie^`m ddau ghe^ go+'m: Ho+n 3,000 thu+o+`ng da^n vo^ to^.i dda~ bi. Vie^.t Co^.ng cho^n so^'ng da~ man. DDa^y cu~ng la` mo^.t trong nhu+~ng no^~i ddau thu+o+ng ddie^u ta`n kho^'c lie^.t nha^'t trong li.ch su+? chie^'n tranh cu?a da^n to^.c Vie^.t Nam.
Tra^.n chie^'n Te^'t Ma^.u Tha^n ke'o da`i ro`ng ra~ ga^`n ba?y tha'ng tru+o+`ng, tu+` cuo^'i tha'ng 1 dde^'n cuo^'i tha'ng 8. Tuy bi. ddi.ch qua^n ba^'t ngo+` ta^'n co^ng va`o nga`y Te^'t, tu+' la` nga`y ma` ho+n pha^n nu+?a to^?ng so^' binh si~ cu?a mie^`n Nam Vie^.t Nam ddu+o+.c phe'p ro+`i tra.i dde^? ve^` nha` a(n Te^'t cu`ng gia ddi`nh. Nhu+ng ca'c binh si~ VNCH dda~ kho^ng ro+`i bo? ha`ng ngu~. Ho. o+? la.i ca^`m cu+. chie^'n dda^'u vo+'i qua^n so^' i't o?i ho+n ddo^'i phu+o+ng nhie^`u la^`n. Su+. ca^`m cu+. na`y ra^'t vu+~ng cha('c tre^n phu+o+ng die^.n qua^n su+. la^~n tinh tha^`n. Nhie^`u qua^n nha^n vu+`a ve^` dde^'n nha` chu+a ki.p a(n Te^'t vo+'i gia ddi`nh dda~ lie^`n vo^.i va~ tro+? la.i cu`ng ddo+n vi.. Ta.i Saigon, nhie^`u cuo^.c giao tranh du+~ do^.i dda~ xa?y ra o+? nhu+~ng no+i nhu+ khu vu+.c Ha`ng Xanh, Phi Tru+o+`ng Ta^n So+n Nha^'t, Ca^`u Chu+~ Y, Tru+o+`ng DDua Phu' Tho., dda`i pha't thanh Saigon, va` khu ngu+o+`i Ta^`u o+? Cho+. Lo+'n. Mo^.t va`i co+ so+? ha`nh cha'nh quan tro.ng nhu+ To`a DDa.i Su+' Hoa Ky`, Dinh DDo^.c La^.p, va` Bo^. Tu+ Le^.nh Ha?i Qua^n cu~ng dde^`u bi. Vie^.t Co^.ng dda'nh, nhu+ng nhu+~ng no+i na`y kho^ng bi. he^` ha^'n gi`. Duy ta.i To`a DDa.i Su+' Hoa Ky` co' va`i qua^n nha^n My~ canh ga't bi. ddi.ch ba('n tu+? thu+o+ng.
No'i to'm la.i, va`o di.p Te^'t Ma^.u Tha^n na(m 1968 ca'c gio+'i chu+'c Co^.ng Sa?n Ha` No^.i muo^'n mo+? mo^.t cuo^.c ta^'n co^ng ba^'t ngo+` tre^n toa`n la~nh tho^? Nam Vie^.t Nam dde^? mau so+'m hoa`n tha`nh gia^'c mo^.ng xa^m la(ng. Nhu+ng ha^`u nhu+ mo.i toan ti'nh cu?a ho. dde^`u bi. su.p ddo^?. Sau hai ddo+.t ta^'n co^ng lo+'n tu+` cuo^'i tha'ng 1 dde^'n cuo^'i tha'ng 5, co' sa'u mu+o+i nga`n (60,000) ca'n binh Vie^.t Co^.ng bo? ma.ng, 16,000 bi. ba('t la`m tu` binh, mie^`n Ba('c tie^'p tu.c bi. do^.i bom, va` ngu+o+`i da^n mie^`n Nam dda~ cha(?ng vu`ng le^n kho+?i nghi~a. Mo.i ngu+o+`i ai cu~ng ma.nh da.n ddu+'ng ve^` phi'a cha'nh phu? VNCH dde^? cho^'ng la.i su+. xa^m la(ng ta`n a'c cu?a Vie^.t Co^.ng. Va` dda^y cu~ng la` mo^.t trong nhu+~ng tha^'t ba.i chua cay nha^'t cu?a cha'nh quye^`n Co^.ng Sa?n Ha` No^.i trong cuo^.c chie^'n xa^m la(ng mie^`n Nam.
|
Lu+.c lu+o+.ng bo^. chie^'n VNCH tru+o+'c Te^'t
|
Statistics - Va`o dda^`u na(m 1968, qua^n ddo^.i VNCH co' 120 tie^?u ddoa`n Bo^. Binh, 20 tie^?u ddoa`n Bie^.t DDo^.ng Qua^n, 9 tie^?u ddoa`n Nha?y Du`, va` 6 tie^?u ddoa`n Thu?y Qua^n Lu.c Chie^'n. Mo^~i tie^?u ddoa`n co' qua^n so^' tu+` 650 dde^'n 700 ngu+o+`i (Charles T. Kamps, The History Of The Vietnam War, tr.110).
|
Lu+.c lu+o+.ng Co^.ng Sa?n ta.i mie^`n Nam Vie^.t Nam tru+o+'c Te^'t |
Cu.c ti`nh ba'o Hoa Ky` cho bie^'t va`o dda^`u na(m 1968 qua^n Co^.ng Sa?n ta.i mie^`n Nam go^`m co' 180,000 ca'n binh Ba('c Vie^.t, 90,000 qua^n du ki'ch (lu+.c lu+o+.ng Co^.ng Sa?n go^'c mie^`n Nam), va` khoa?ng 40,000 phu. lu+.c qua^n (Charles T. Kamps, The History Of The Vietnam War, tr.110), vo+'i to^?ng co^.ng qua^n so^' 310,000 ngu+o+`i. Trong khoa?ng tho+`i gian tru+o+'c cuo^.c to^?ng ta^'n co^ng Te^'t Ma^.u Tha^n, mu+'c ddo^. xa^m nha^.p cu?a qua^n Ba('c Vie^.t va`o mie^`n Nam ddu+o+.c gia ta(ng le^n dde^'n 25,000 bo^. ddo^.i mo^~i tha'ng va` ke'o da`i suo^'t 5 tha'ng tru+o+'c Te^'t. Vo+'i qua^n so^' nhu+ the^', lu+.c lu+o+.ng Co^.ng Sa?n to^?ng co^.ng ddu+o+.c 37 ddo+n vi. lo+'n co+~ ca^'p su+ ddoa`n va` trung ddoa`n bie^.t la^.p, hoa(.c tu+o+ng ddu+o+ng vo+'i 202 tie^?u ddoa`n chi'nh quy (Charles T. Kamps, The History Of The Vietnam War, tr.112). |
Lu+.c lu+o+.ng Co^.ng Sa?n ta^'n co^ng trong di.p Te^'t |
Co' ta^'t ca? 323,000 qua^n Co^.ng Sa?n ddu+o+.c xu+? du.ng trong cuo^.c to^?ng ta^'n co^ng Te^'t Ma^.u Tha^n. Trong ddo+.t ta^'n co^ng dda^`u, 35 tie^?u ddoa`n ta^'n co^ng va`o Vu`ng 1 Chie^'n Thua^.t, 28 tie^?u ddoa`n ta^'n co^ng Vu`ng 2, 15 tie^?u ddoa`n ta.i Vu`ng 3, va` 19 tie^?u ddoa`n dda'nh va`o Vu`ng 4 (Charles T. Kamps, The History Of The Vietnam War, tr.110). |
Thie^.t ha.i qua^n su+. va` da^n su+. |
Tu+` nga`y 30.1.1968 dde^'n 31.3.1968, con so^' thie^.t ha.i ddu+o+.c ghi nha^.n nhu+ sau:
- Qua^n DDo^.i VNCH: 4,954 tu+? thu+o+ng, 15,097 bi. thu+o+ng, 926 ma^'t ti'ch
- Hoa Ky` va` ca'c lu+.c lu+o+.ng ddo^`ng minh: 4,124 tu+? thu+o+ng, 19,285 bi. thu+o+ng, 604 ma^'t ti'ch
- Co^.ng Sa?n: 59,373 tu+? thu+o+ng, bi. thu+o+ng (kho^ng ro~), 9,461 tu` binh
- Da^n chu'ng: 14,300 tu+? thu+o+ng, 24,000 bi. thu+o+ng, 627,000 ti. na.n
(Nguye^~n DDu+'c Phu+o+ng, Nhu+~ng Tra^.n DDa'nh Trong Li.ch Su+? Chie^'n Tranh Vie^.t Nam, 1963-75, tr.197). |
20 tha'ng 1 |
Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t tra`n le^n ddo^`i 881 Nam ga^`n ca(n cu+' Khe Sanh. DDa.i DDo^.i 1 Thu?y Qua^n Lu.c Chie^'n cho^'ng tra? ma~nh lie^.t, dda^?y lui ddo+.t ta^'n co^ng cu?a ddi.ch qua^n. Ca(n cu+' Khe Sanh bi. pha'o ki'ch na(.ng, mo^.t kho du+. tru+~ dda.n bi. pha' hu?y va` phi dda.o bi. hu+ ha.i. DDi.ch qua^n pha'o ki'ch DDo^`i 861, nhu+ng cuo^.c ta^'n co^ng sau ddo' dda~ bi. lu+.c lu+o+.ng TQLC Hoa Ky` tre^n ngo.n ddo^`i na`y be? ga^~y. |
26 tha'ng 1 |
Tie^?u DDoa`n 37 BDDQ VNCH dde^'n ta(ng cu+o+`ng cho ca(n cu+' Khe Sanh. DDa^y la` lu+.c lu+o+.ng ta(ng vie^.n sau cu`ng trong khoa?ng tho+`i gian Khe Sanh bi. va^y ha~m. |
28 tha'ng 1 |
Qua^n DDo^.i VNCH ba('t ddu+o+.c mo^.t to^? Vie^.t Co^.ng o+? ngoa.i o^ Qui Nho+n. Ca'c tu` binh cho bie^'t Co^.ng Sa?n se~ ta^'n co^ng va`o tha`nh pho^' na`y va` ca'c thi. xa~ kha'c trong di.p Te^'t Ma^.u Tha^n (Nguye^~n DDu+'c Phu+o+ng, Nhu+~ng Tra^.n DDa'nh Li.ch Su+? Trong Chie^'n Tranh Vie^.t Nam, tr.188). |
29 tha'ng 1 |
Chie^'n di.ch To^?ng Co^ng Ki'ch - To^?ng Kho+?i Nghi~a cu?a Co^.ng Sa?n ba('t dda^`u vo+'i 85,000 ca'n binh dda'nh pha' 36 ti?nh ly., 64 thi. xa~, 5 tha`nh pho^' lo+'n, cu`ng 50 xa~ a^'p lo+'n nho? ta.i mie^`n Nam Vie^.t Nam. Cuo^.c ta^'n co^ng dda^`u tie^n dda~ xa?y ra ta.i 5 thi. xa~ thuo^.c Vu`ng 2 Chie^'n Thua^.t:
- Qui Nho+n lu'c 4 gio+` 10 sa'ng
- Kontum lu'c 2 gio+` sa'ng
- Pleiku lu'c 4 gio+` 40 sa'ng
- Darlac lu'c 1 gio+` 30 sa'ng
- Nha Trang lu'c 12 gio+` 30 sa'ng
- To^?ng Ha`nh Dinh Qua^n DDoa`n 1 ta.i DDa` Na(~ng (thuo^.c Qua^n DDoa`n 1) lu'c 3 gio+` 40 sa'ng
Cu~ng trong dde^m nay, Vie^.t Co^.ng ddo^.t ki'ch va`o Chi Khu Ho^.i An, pha'o ki'ch va`o thi. xa~ Qua?ng Tri., phi tru+o+`ng DDa` Na(~ng, phi tru+o+`ng Non Nu+o+'c ca'ch Nam DDa` Na(~ng 4 km va` pha'o ki'ch ta^'n co^ng nhie^`u ddo^`n bo't le? te? tre^n toa`n quo^'c. Ca? 5 thi. xa~ ke^? tre^n va` To^?ng Ha`nh Dinh Qua^n DDoa`n 1 dde^`u bi. Vie^.t Co^.ng lo.t va`o. Ca'c thi. xa~ Qui Nho+n, Nha Trang va` Pleiku dda~ ddu+o+.c gia?i ta'n nhanh cho'ng. To^?ng ha`nh dinh Qua^n DDoa`n 1 dda^?y lu`i ddi.ch trong va`i gio+` ddo^`ng ho^`. Ca'c lu+.c lu+o+.ng Vie^.t Co^.ng ta.i thi. xa~ Ban Me^ Thuo^.t va` Kontum cu~ng bi. dda^?y lui ngay nhu+ng ta.i 2 no+i na`y ddi.ch qua^n ba'm sa't, ta.o a'p lu+.c xung quanh va` sau nhie^`u nga`y qua^n ddo^.i VNCH mo+'i hoa`n toa`n la`m chu? ti`nh hi`nh. |
30 tha'ng 1 |
Ra.ng nga`y 1 tha'ng 1 lu'c 2 gio+` sa'ng, Co^.ng Sa?n ta^'n co^ng thu? ddo^ Saigon. Ca'c lu+.c lu+o+.ng dda(.c co^ng Vie^.t Co^.ng mo+? cuo^.c ta^'n co^ng va`o To`a DDa.i Su+' Hoa Ky`, Dinh DDo^.c La^.p, Bo^. Tu+ Le^.nh Ha?i Qua^n, Bo^. To^?ng Tham Mu+u Qua^n Lu+.c VNCH, dda`i pha't thanh Saigon, va` phi tru+o+`ng Ta^n So+n Nha^'t. Trong khi ddo', ca'c ddo+n vi. chu? lu+.c cu?a Co^.ng qua^n tu+` ngoa.i o^ tie^'n va`o ca'c khu ddo^ng da^n cu+ ga^y na'o loa.n vo+'i ca'c vu. ddo^'t nha` va` gie^'t ngu+o+`i. ta.i Saigon, lu+.c lu+o+.ng chu? lu+.c Vie^.t Co^.ng ddu+o+.c pha^n chia nhie^.m vu. nhu+ sau:
- Mo^.t tie^?u ddoa`n thuo^.c Trung DDoa`n 271 cu?a Co^ng Tru+o+`ng 9, ddu+o+.c ta(ng cu+o+`ng bo+?i Tie^?u DDoa`n 56-U80 ho+.p su+'c ta^'n co^ng Trung Ta^m Hua^'n Luye^.n Quang Trung va` vu`ng phu. ca^.n
- Hai Tie^?u DDoa`n 267 va` 269, cu`ng mo^.t ddo+n vi. cu?a Trung DDoa`n 271 dda'nh phi tru+o+`ng Ta^n So+n Nha^'t
- Hai tie^?u ddoa`n thuo^.c Trung DDoa`n 273 cu?a Co^ng Tru+o+`ng 9 ta^'n co^ng chi khu Thu? DDu+'c
- Tie^?u DDoa`n 1 Cu? Chi cu`ng mo^.t tie^?u ddoa`n kha'c thuo^.c Tie^?u DDoa`n 101 cu?a Co^ng Tru+o+`ng 7, va` mo^.t ddo+n vi. thuo^.c Tie^?u DDoa`n 2 Co+-Gio+'i R se~ dda'nh chie^'m ca'c ca(n cu+' qua^n su+. ta.i Go` Va^'p
- Tie^?u DDoa`n 2 Go` Mo^n (Go` Va^'p Ho'c Mo^n) pho^'i ho+.p vo+'i ddo^.i dda(.c co^ng J1-F100 ta^'n co^ng co^?ng so^' 4 Bo^. To^?ng Tham Mu+u
- Tie^?u DDoa`n 3 Di~ An dda'nh va`o khu vu+.c Ha`ng Xanh
- Tie^?u DDoa`n 4 Thu? DDu+'c ga^y a'p lu+.c vu`ng xa lo^.
- Tie^?u DDoa`n 6 Bi`nh Ta^n dda'nh va`o khu vu+.c Phu' Tho. Ba` Ha.t
- Tie^?u DDoa`n 508 Long An ta^'n co^ng vu`ng Bi`nh Ta^y
(Nguye^~n DDu+'c Phu+o+ng, Nhu+~ng Tra^.n DDa'nh Trong Li.ch Su+? Chie^'n Tranh Vie^.t Nam, 1963-75, tr.191-2).
Ca'c cuo^.c ta^'n co^ng va`o nhu+~ng co+ quan ha`nh cha'nh dde^`u bi. mau cho'ng dda^?y lui. Duy ta.i To`a DDa.i Su+' Hoa Ky`, cuo^.c chie^'n ke'o da`i ga^`n 7 tie^'ng ddo^`ng ho^` tru+o+'c khi toa`n bo^. dda(.c co^ng Vie^.t Co^.ng bi. tie^u die^.t. Phi'a be^n dda`i pha't thanh Saigon, mo^.t lu+.c lu+o+.ng Nha?y Du` VNCH ba?o ve^. no+i na`y dda~ tie^u die^.t ga^`n toa`n bo^. toa'n dda(.c co^ng quye^'t tu+? cu?a Co^.ng qua^n. |
. |
|
30 tha'ng 1 |
Ta.i Vu`ng 1 Chie^'n Thua^.t:
- Hue^' bi. ta^'n co^ng va`o dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng nga`y 31 tha'ng 1 lu'c 2 gio+` sa'ng
- Qua?ng Tri. dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng nga`y 31 tha'ng 1 lu'c 4 gio+` sa'ng
- Qua?ng Ti'n dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng nga`y 31 tha'ng 1 lu'c 4 gio+` sa'ng
- Qua?ng Nga~i dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng nga`y 31 tha'ng 1 lu'c 4 gio+` sa'ng
Ta.i Vu`ng 2 Chie^'n Thua^.t:
- Bi`nh Thua^.n bi. ta^'n co^ng va`o dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng nga`y 31 tha'ng 1 lu'c 3 gio+` 25 sa'ng
- Tuye^n DDu+'c dde^m 31 tha'ng 1, ra.ng nga`y 1 tha'ng 2 lu'c 2 gio+` sa'ng
Ta.i Vu`ng 3 Chie^'n Thua^.t:
- Thu? ddo^ Saigon, vu`ng Cho+. Lo+'n, va` khu vu+.c Gia DDi.nh bi. ta^'n co^ng dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng nga`y 1 tha'ng 2 lu'c 2 gio+` sa'ng
- Bi`nh Du+o+ng dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng nga`y 31 tha'ng 1 lu'c 4 gio+` 25 sa'ng
- Bo^. Tu+ Le^.nh Su+ DDoa`n 25 Bo^. Binh bi. ta^'n co^ng lu'c 8 gio+` 30 sa'ng nga`y 31 tha'ng 1
- Bie^n Hoa` dde^m 31 tha'ng 1, ra.ng nga`y 1 tha'ng 2 lu'c 3 gio+` sa'ng
- Long Kha'nh dde^m 2 tha'ng 2, ra.ng nga`y 3 tha'ng 2 lu'c 1 gio+` sa'ng
Ta.i Vu`ng 4 Chie^'n Thua^.t:
- Phong Dinh bi. ta^'n co^ng dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng nga`y 31 tha'ng 1 lu'c 3 gio+` sa'ng
- Vi~nh Long dde^m 30 tha'ng 1, ra.ng 31 tha'ng 1 lu'c 3 gio+` 30 sa'ng
- Kie^'n Ho`a dde^m 31 tha'ng 1, ra.ng nga`y 1 tha'ng 2 lu'c 3 gio+` sa'ng
- DDi.nh Tu+o+`ng dde^m 31 tha'ng 1, ra.ng nga`y 1 tha'ng 2 lu'c 4 gio+` sa'ng
- Kie^n Giang dde^m 31 tha'ng1, ra.ng nga`y 1 tha'ng 2 lu'c 2 gio+` 40 sa'ng
- Vi~nh Bi`nh dde^m 31 tha'ng 1, ra.ng nga`y nga`y 1 tha'ng 2 lu'c 4 gio+` 15 sa'ng
- Kie^'n Tu+o+`ng dde^m 2 tha'ng 2, ra.ng nga`y 3 tha'ng 2 lu'c 4 gio+` 15 sa'ng
- Bo^. Tu+ Li.nh Bie^.t Khu 44 dde^m 4 tha'ng 2, ra.ng nga`y 5 tha'ng 2 lu'c 1 gio+` 25 sa'ng
- Go` Co^ng dde^m 5 tha'ng 2, ra.ng nga`y 6 tha'ng 2 lu'c 2 gio+` 35 sa'ng
- Ba.c Lie^u dde^m 10 tha'ng 2, ra.ng nga`y 11 tha'ng 2
|
. |
|
6 tha'ng 1 |
DDe^m 6 tha'ng 1, chie^'n xa PT-76 cu?a Ba('c Vie^.t vo+'i bo^. ddo^.i tu`ng thie^'t ta^'n co^ng Tra.i Lu+.c Lu+o+.ng DDa(.c Bie^.t La`ng Vei ca'ch ca(n cu+' Khe Sanh 6 miles (10 km). Nga`y ho^m sau, tra.i La`ng Vei tha^'t thu?. |
1 tha'ng 2 |
Chie^'n DDoa`n 1 Nha?y Du` VNCH go^`m hai Tie^?u DDoa`n 2 va` 7 cu`ng vo+'i Chi DDoa`n 3 Thie^'t Ky. tu+` phi'a Ba('c tie^'n va`o gia?o to?a co^' ddo^ Hue^'. DDe^m 1 tha'ng 2, Vie^.t Co^.ng la.i dda'nh va`o 8 ti?nh ly. kha'c: Tha`nh pho^' Kie^'n Ho`a, DDi.nh Tu+o+`ng, Go` Co^ng, Kie^n Giang, Vi~nh Bi`nh thuo^.c vu`ng 4 Chie^'n Thua^.t, tha`nh pho^' Bi`nh Du+o+ng, Bie^n Ho`a thuo^.c Vu`ng 3 Chie^'n Thua^.t, va` tha`nh pho^' Tuye^n DDu+'c thuo^.c Vu`ng 2 Chie^'n Thua^.t. |
2 tha'ng 2 |
Chie^`u nga`y 2 tha'ng 2, Tie^?u DDoa`n 9 Nha?y Du` VNCH ddu+o+.c tru+.c tha(ng va^.n tu+` Qua?ng Tri. va`o ta(ng vie^.n cho ma(.t tra^.n Hue^'. Vie^.t Co^.ng ta^'n co^ng ye^'u o+'t va`o thi. xa~ Kie^'n Tu+o+`ng va` mo+? mo^.t cuo^.c ta^'n co^ng kha'c va`o ca'c ddo+n vi. tru' pho`ng ta.i Long Kha'nh nhu+ng dde^`u bi. dda^?y lui ngay. |
5 tha'ng 2 |
Qua^n DDo^.i Vie^.t Nam Co^.ng Ho`a pha't ddo^.ng chie^'n di.ch Tra^`n Hu+ng DDa.o dde^? pha?n co^ng tie^u die^.t ddi.ch qua^n ta.i thu? ddo^ Saigon va` vu`ng phu. ca^.n. Chie^'n di.ch na`y ke'o da`i dde^'n nga`y 17 tha'ng 2 mo+'i cha^'m du+'t. Trong khi ddo' cu~ng trong nga`y na`y, Vie^.t Co^.ng mo+? nhu+~ng cuo^.c ta^'n co^ng muo^.n va`o ti?nh ly. Go` Co^ng, Bo^. Tu+ Le^.nh Bie^.t Khu 44, nhu+ng kho^ng ga^y ddu+o+.c thie^.t ha.i na`o dda'ng ke^?. |
10 tha'ng 2 |
Vie^.t Co^.ng ddo^.t nha^.p thi. xa~ Ba.c Lie^u ddo^'t tre^n 1,000 ca(n nha` cu?a da^n chu'ng. Ta.i Hue^', Co^.ng qua^n co`n duy tri` a'p lu+.c ta.i vu`ng Cu+?a Hu+~u va` khu vu+.c Ba('c ca^`u Ba.ch Ho^?. Ca'c thi. xa~ va` thi. tra^'n kha'c dde^`u ddu+o+.c gia?i to?a. Ta.i ddo^ tha`nh Saigon va` khu Cho+. Lo+'n, ca'c qua^n ddo^.i VNCH tie^'p tu.c mo+? ca'c cuo^.c lu.c soa't trong no^.i tha`nh va` ha`nh qua^n ta?o thanh vu`ng ven ddo^. Ca'c lu+.c lu+o+.ng Vie^.t Co^.ng bo? cha.y va` ru't kho?i ddo^ tha`nh. |
. |
|
12 tha'ng 2 |
Ta.i ma(.t tra^.n Hue^', Chie^'n DDoa`n A Thu?y Qua^n Lu.c Chie^'n VNCH ddu+o+.c ddu+a dde^'n thay the^' cho Chie^'n DDoa`n 1 Nha?y Du`. |
19 tha'ng 2 |
Thu?y Qua^n Lu.c Chie^'n VNCH va` lu+.c lu+o+.ng bo^. chie^'n Hoa Ky` tie^'n ha`nh chie^'n di.ch So'ng Tha^`n 739-68. Lu+.c lu+o+.ng Co^.ng Sa?n ga(.p pha?i su+'c pha?n co^ng ma.nh me~ cu?a ddo^'i phu+o+ng ne^n dda~ lui va`o co^' thu? ta.i Tha`nh No^.i. |
21 tha'ng 2 |
Tie^?u DDoa`n 37 Bie^.t DDo^.ng Qua^n VNCH dda'nh tan mo^.t ddo+.t ta^'n co^ng cu?a bo^. ddo^.i Ba('c Vie^.t ta.i pho`ng tuye^'n hu+o+'ng ddo^ng ta.i ca(n cu+' Khe Sanh. |
22 tha'ng 2 |
Bo^. Tu+ Le^.nh Qua^n DDoa`n 1 cho ta(ng cu+o+`ng the^m hai Tie^?u DDoa`n 21 va` 39 Bie^.t DDo^.ng Qua^n VNCH. DDe^'n lu'c na`y, qua^n Co^.ng Sa?n chi.u kho^ng no^?i va` dda`nh pha?i tha'o cha.y kho?i tha`nh pho^' Hue^'. |
25 tha'ng 2 |
Ma(.t tra^.n Hue^' cha^'m du+'t khi Bie^.t DDo^.ng Qua^n VNCH chie^'m ddu+o+.c khu Gia Ho^.i, va` qua^n ddo^.i VNCH la`m chu? ti`nh hi`nh ta.i Hue^' sau 26 nga`y binh bie^'n. Cu~ng trong nga`y na`y, Vie^.t Co^.ng pha'o ki'ch va` ddo^.t nha^.p va`o qua^n y vie^.n ti?nh ly. An Xuye^n lu'c 2 gio+` 25 sa'ng, nhu+ng bi. lu+.c lu+o+.ng an ninh cha'nh phu? gia?i to?a khu vu+.c va`o lu'c 4 gio+` sa'ng. |
29 tha'ng 2 |
DDe^m 29 tha'ng 2 va` ra.ng nga`y 1 tha'ng 3, dda'nh nhau du+~ do^.i ta.i pho`ng tuye^'n hu+o+'ng ddo^ng trong ca(n cu+' Khe Sanh. Ba ddo+.t xung phong bie^?n ngu+o+`i cu?a Co^.ng qua^n bi. tan na't bo+?i su+'c kha'ng cu+. ma~nh lie^.t cu?a 200 tay su'ng Bie^.t DDo^.ng Qua^n VNCH. Co^.ng qua^n ru't lui va` dde^? la.i 70 xa'c che^'t tre^n chie^'n tru+o+`ng. |
29 tha'ng 2 |
Ha?i Qua^n Vie^.t-My~ cha^.n ba('t ddu+o+.c 3 ta`u bo.c sa('t cho+? su'ng cu?a Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t xa^m nha^.p la~nh tho^? Nam Vie^.t Nam. Ba chie^'c ta`u na`y, mo^.t bi. ba('t ga(.p ta.i cu+?a DDu+'c Pho^? thuo^.c ti?nh Qua?ng Nga~i, mo^.t ta.k cu+?a Bo^` DDe^` thuo^.c ti?nh An Xuye^n, va` mo^.t ta.i DDa^`m Va(n o+? ti?nh Kha'nh Ho`a. Ta`u Co^.ng Sa?n dda~ no^? su'ng cho^'ng tra?. Hai chie^'c ngoa`i kho+i Qua?ng Nga~i va` An Xuye^n bi. ba('n chi`m ta.i cho^~. Chie^'c ngoa`i kho+i Nha Trang bi. truy ki'ch ne^n dda~ cha.y dda^m va`o bo+` pha't no^?. |
5 tha'ng 3 |
Vie^.t Co^.ng la.i mo+? cuo^.c ta^'n co^ng mo+'i va`o nhie^`u tha`nh thi. va` ca'c co+ so+? cu?a Qua^n Lu+.c VNCH. DDa^y la` cuo^.c ta^'n co^ng thu+' 3 co' ti'nh ca'ch ddo^`ng loa.t ke^? tu+` cuo^.c ta^'n co^ng dda^`u tie^n nga`y Te^'t. Trong la^`n na`y, vu`ng Ha^.u Giang bi. ta^'n co^ng nhie^`u nha^'t. Cuo^.c ta^'n co^ng na(.ng nha^'t la` va`o ti?nh ly. Qua?n Long tu+'c Ca` Mau. Trong nga`y na`y, la^`n dda^`u tie^n Vie^.t Co^.ng pha'o ki'ch va`o phi tru+o+`ng Cam Ranh la`m hu+ ha.i nhe. ddu+o+`ng bay. Ca'c cuo^.c ta^'n co^ng ve^` sau na`y dde^`u kho^ng co' hie^.u lu+.c. Vie^.t Co^.ng co^'t dda'nh dde^? duy tri` tie^'ng vang ddo^'i vo+'i quo^'c te^' va` la`m sa'o tro^.n cuo^.c so^'ng bi`nh thu+o+`ng cu?a da^n chu'ng Mie^`n Nam. |
11tha'ng 3 |
Mo^.t cuo^.c ha`nh qua^n dda.i quy mo^ ddu+o+.c to^? chu+'c dde^? no^'i tie^'p cho chie^'n di.ch Tra^`n Hu+ng DDa.o ddu+o+.c dda(.t ra ca^'p ba'ch ta.i thu? ddo^ va`o di.p Te^'t. Cuo^.c ha`nh qua^n na`y ddu+o+.c dda(.t te^n la` "Quye^'t Tha('ng". Khoa?ng 50,000 binh si~ thuo^.c ca'c ddo+n vi. cu?a 6 su+ ddoa`n va` 2 chie^'n ddoa`n dda~ tham du+. cuo^.c ha`nh qua^n na`y ta.i 5 ti?nh quanh Saigon go^`m ca'c ti?nh Gia DDi.nh, Long An, Bie^n Ho`a, Bi`nh Du+o+ng va` Ha^.u Nghi~a. Phi'a VNCH, tham du+. cuo^.c ha`nh qua^n go^`m co' ca'c ddo+n vi. thuo^.c Su+ DDoa`n 5 va` Su+ DDoa`n 25 Bo^. Binh, mo^.t chie^'n ddoa`n Nha?y Du`, mo^.t chie^'n ddoa`n Thu?y Qua^n Lu.c Chie^'n, mo^.t ddo+n vi. Bie^.t DDo^.ng Qua^n va` mo^.t so^' Ca?nh Sa't. Ve^` phi'a Hoa Ky` co' ca'c ddo+n vi. thuo^.c Su+ DDoa`n 9
va` Su+ DDoa`n 25.
Ta.i gio+'i tuye^'n ca'c cuo^.c ha`nh qua^n Lam So+n 192, 193 va` mang so^' ke^' tie^'p ddu+o+.c lie^n tie^'p khai die^~n ta.i Cao Nguye^n, mo+? cuo^.c ha`nh qua^n Mac Arthur vo+'i su+. ho+.p ta'c giu+~a Su+ DDoa`n 4 Bo^. Binh Hoa Ky` va` ca'c lu+.c lu+o+.ng thuo^.c Khu 23 Chie^'n thua^.t. Ta.i Qua?ng Nam - Qua?ng Ti'n co' cuo^.c ha`nh qua^n Wallowa Wheeler, ta.i Qua?ng Nga~i co' cuo^.c ha`nh qua^n Musoatine, v.v... DDa^y chi? la` nhu+~ng cuo^.c ha`nh qua^n co' ti'nh ca'ch tho^ng thu+o+`ng. |
15 tha'ng 4 |
Ma(.t tra^.n Khe Sanh ddu+o+.c hoa`n toa`n gia?i to?a. |
3 tha'ng 5 |
Hoa Ky` va` Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t tuye^n bo^' cho.n Paris (Pha'p) la`m ddi.a ddie^?m ho^.i nghi. ve^` ho`a bi`nh Vie^.t Nam. |
5 tha'ng 5 |
Sa'ng so+'m nga`y 5 tha'ng 5, Co^.ng Sa?n mo+? cuo^.c to^?ng co^ng ki'ch ddo+.t 2 va`o Saigon. Cuo^.c ta^'n co^ng na`y ddu+o+.c chia tha`nh 2 giai ddoa.n: Tu+` nga`y 5 dde^'n nga`y 12 tha'ng 5, va` tu+` 25 tha'ng 5 dde^'n 18 tha'ng 6. Nhu+ng la^`n na`y ca'c cuo^.c ta^'n co^ng dda~ bi. lu+.c lu+o+.ng Bie^.t DDo^.ng Qua^n VNCH nhanh cho'ng be? ga~y. DDo+.t ta^'n co^ng thu+' nhi` bao go^`m ca'c tha`nh pha^`n dda.i ddo+n vi. Co^.ng Sa?n nhu+ Trung DDoa`n DDo^`ng Nai, Trung DDoa`n Quye^'t Tha('ng, Co^ng Tru+o+`ng 9, ca'c Trung DDoa`n bie^.t la^.p 208 va` 209 cu`ng mo^.t so^' tie^?u ddoa`n ddi.a phu+o+ng nhu+ ca'c Tie^?u DDoa`n 267, 269 va` 6 Bi`nh Ta^n. Ngoa`i ra, Co^.ng qua^n xu+? du.ng 2 tie^?u ddoa`n pha'o binh vo+'i loa.i ho?a tie^?n 122 ly va` su'ng co^'i 82 ly dde^? ga^y na' loa.n ba(`ng ca'ch pha'o ki'ch bu+`a ba~i va`o nhu+~ng khu ddo^ng ddu'c da^n cu+. Tuy nhie^n, vi` ca'c lu+.c lu+o+.ng qua^n su+. VNCH chie^'n dda^'u qua' du+~ do^.i ne^n cuo^.c ta^'n co^ng trong giai ddoa.n 2 cu~ng dda~ tha^'t ba.i vo+'i su+. dda^`u ha`ng ta^.p the^? cu?a nhie^`u ca'n binh Vie^.t Co^.ng. |
17 tha'ng 8 |
To^?ng Co^ng Ki'ch DDo+.t 3: Giai ddoa.n cho't cu?a chie^'n di.ch To^?ng Co^ng Ki'ch - To^?ng Kho+?i Nghi~a cu?a Co^.ng Sa?n ba('t dda^`u va`o nga`y 17 tha'ng 8 va` ke'o da`i suo^'t 6 tua^`n le^~. Theo ca'c tin tu+'c ti`nh ba'o tha^u tha^.p, mu.c tie^u la^`n na`y cu?a Co^.ng qua^n la` ga^y thie^.t ha.i na(.ng cho ca'c lu+.c lu+o+.ng Hoa Ky` dde^? ta.o chie^'n tha('ng lo+'n ve^` ma(.t ta^m ly' va` chi'nh tri.. Va` trong ddo+.t to^?ng ta^'n co^ng sau cu`ng na`y, co' hai cuo^.c ddu.ng ddo^. lo+'n ddu+o+.c ghi nha^.n ta.i Ta^y Ninh vo+'i Co^ng Tru+o+`ng 5 va` 9 cu?a Vie^.t Co^.ng dda'nh nhau vo+'i Su+ DDoa`n 25 Bo^. Binh Hoa Ky`, va` ta.i ma(.t tra^.n Ta^m Ky`, Su+ DDoa`n 23 Bo^. Binh Hoa Ky` dda~ ddu.ng ddo^. ma.nh vo+'i Su+ DDoa`n 2 Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t. Tru+o+'c ho?a lu+.c du+~ do^.i cu?a qua^n ddo^.i My~, ca'c lu+.c lu+o+.ng Co^.ng Sa?n dda~ pha?i tha'o lui vi` pha?i hu+'ng chi.u nhu+~ng thie^.t ha.i qua' na(.ng ne^`. |
|